Punjabi Kavita
Shiv Kumar Batalvi
Punjabi Kavita
Punjabi Kavita
  

Loona Shiv Kumar Batalvi

lUxw iSv kumwr btwlvI
pihlw AMk

DnvMqI qy auhdy phwVW dy nW

(cwnxI rwq dy AMiqm pihr,
ntI qy sUqrDwr cMby Sihr dy
nyVy iek sMGxy vx ivc bYTy
pRym kr rhy hn)

ntI

ieh kvx su dys suhwvVw
qy kvx su ieh dirAw
jo rwq nmyGI cMn dI
ivc dUroˆ flHk irhw
keI ivMg-vlyvyˆ mwrdw
koeI A`g dw s`p ijhw
jo k`F dusWGI jIB nUM
vwdI ivc SUk irhw

sUqrDwr

ieh dys su cMbw sohxIeyN
ieh rwvI su dirAw
jo AYrwvqI khWvdI
ivc dyv-lok dy jw
ieh DI hY pwˆgI irSI dI
iehdw cMdrBwg Brw
cMibAwlI rwxI dy blI
iehnUM mihMgy mu`l ilAw
qy qwˆ hI DI qoˆ bdl ky
iehdw pu`qr nwm ipAw
cMibAwlI ^wqr jWvdw
iehnUM cMbw dys ikhw

ntI

hY ieqrwˆ iB`jI vg rhI
TMfI qy sIq hvw
eyQy rwq rwxI dw jwpdw
ijauˆ swh hY fu`lH igAw

sUqrDwr

hwˆ nI ijMdy myrIey !
qUM iblkul TIk ikhw
hY kuMg, kQUrI, Agr dw
ijauˆ vgy ipAw dirAw
iek mwnsrovr ieqr dw
ivc cMn dw hMs ijhw
hY cu`p-cupIqw qYrdw
qy qwry cugy ipAw

ntI

pr mYnUM eIkx jwpdY
ijauˆ cwnx dy dirAw
ieh mihk ijvyˆ iek kuVI icVI
ijhdw s`jx dUr igAw
Agn-vrysyy vtxw ml ml
rhI jo ngn nhw
pwxI pw pw A`g buJwvy
A`g nw buJx Aw

sUqrDwr

vwh !
ieh qUM ^Ub ikhw
s`c mu`c qn dI A`g nUM
nw pwxI sky buJw
hY sMBv qn dI A`g QIˆ
KOl smuMdr jw

ntI

CyV surMgI pOx dI
rhI ru`q ibrhVy gw
ijauˆ kwmI s`jx iksy dw
jd jwey ivCoVw pw
iek fUMGI swaulI Swm nUM
ikqy ivc aujwVIˆ jw
ijauˆ iF`fIˆ mu`kIAwˆ mwrdI
koeI ibrhx pey kurlw

sUqrDwr

ieh ikhw suhwvw dys hY
qy kyhI nSIlI vwA
ieauˆ qrvr jwpx JUmdy
ijauˆ CINbw fMg igAw
hY Qwˆ Qwˆ kysU mOilAw
qy fu`ilHAw lhU ijhw
ijauˆ kwly rVy phwV dw
sInw pwt igAw
ieauˆ jwpy Boˆ dIAwˆ bu`lHIAwˆ
ivc BirAw nSw ijhw
iek suAwd suAwd ho ijhnwˆ nUM
hY AMbr cuMm irhw
koeI jIkx pRymI pRym qoˆ
iek aumrw bwJ irhw
aus AMBy hoNT qwˆ cuMmxW
pr Bu`Kw Pyr irhw

ntI

suxo svwmI ikhw suhwvw
pMCI bol irhw
ijauˆ iksy pRymI Awpxy
pRymI dw nwm ilAw
ijauˆ bwˆs dI pwtI por coˆ
iek rumkw lMG igAw
ijauˆ syj s`jx dI mwxdI
dw hwsw inkl igAw
pRQm pRym dy pRQm myl dy
pRQm hI Sbd ijhw
drd pru`cy iksy gIq dy
AMiqm bol ijhw

sUqrDwr

hY sOly ijhy phwV ’qy
cMn eIkx soB irhw
ijauˆ kuilk nwg koeI mMnIˆ QIˆ
nHyry ivc Kyf irhw
ieh prbq lMm-slMmVw
hY eIkx PYl igAw
ijauˆ nwgwˆ dI mwˆ sUrsw
dI hovy swl-igrHw
keI bwSk, aurg qy CINbVy
keI AhI, KV`py Aw
keI k`lrI, au`fxy, pdm qy
sMgcUVy DOx auTw
pey cwnx dw du`D pINvdy
qy rhy ny jSn mnw
AOh vyK nI ijMdy ! GwtIAwˆ
ivc b`dl au`f irhw
ijauˆ s`p iksy nUM fMg ky
Zu`sy ivc ault igAw
supn-lok dy au`fdy hoey
dUD mihl jihAw
ijhdI mmtI bYTw cMn dw
koeI pMCI bol irhw
ivc Pu`l-p`qIAwˆ dI syj ’qy
iek nMgw Agn ijhw
iek bu`q gulwbI nwr dw
koeI kwmI vyK irhw
qy Bogx pihly Es dw
ijauˆ supnw tu`t igAw

ntI

mYˆ vyK ky au`cIAwˆ tIsIAwˆ
hwˆ rhI qsvIr bxw
ijauˆ vx-dyvI ArnYxI
b`dlwˆ dI syj ivCw
vx-pu`qr qweIˆ jIkxW
rhI hovy du`D cuMGw
du`D BrIAwˆ sOlIAwˆ CwqIAwˆ
qy kosI nIJ l`gw
ijauˆ du`D ipAwauˆdI bwl nUM
hr mwˆ jwvy niSAw

sUqrDwr

ieh ru`K jo Amlqws dy
pIlI mwrn Bw
ieauˆ jwpn ggn kuTwlIey
ijauˆ sonw ipGl irhw
jwˆ Drq-kuVI dy kMn dw
iek buMdw if`g ipAw
vwh nI Drq suhwvIey
qYnUM ciVHAw rUp ikhw

ntI

ieauˆ jwpy ies dy bwbly
iehdy id`qy kwj rcw
qy m`qI muSk AMbIr hvw
iehdy id`qy gOx ibTw
ndIAwˆ AweIAW gOx nUM
prbq ryVw lw
cwnxIAwˆ ijauˆ qlI ’qy
hn rhIAwˆ mihMdI lw
isr ’qy cuMnI AMbrI
cMn klIrw pw

sUqrDwr

pr hwey nI Drq suhwvIey
qUM ley kIh lyK ilKw
qyrw hr idn hI mr jWvdw
lY ikrnwˆ dw Pwh
qyrI hr ru`q hY iCx-BMgrI
jo jMmy so mr jw
eyQy iCx qoˆ iCx nw PVIdw
nw swh koloˆ hI swh
jo swh hY bu`qoˆ tu`tdw
auhdI kot jnm nw Qwh
ijauˆ ggnIˆ au`fdy pMCIAwˆ
dI pYV PVI nw jw
qyrw hr Pu`l hI mr jWvdw
mihkwˆ dI jUn hMFw
qyrw hr idhuM sUqk-ru`q dI
pIV ’c lYˆdw swh
qyrw hr swh pihlwˆ jMmxoˆ
lYˆdw AauD hMFw

ntI

suxo qwˆ myry rwm jIau
lyKwˆ nUM doS ikhw
hY cMgw jy nw PVIdw
eyQy swh koloˆ jy swh
kIh burw jy mMizl pihlVy
qy ip`Coˆ l`By rwh
jwˆ qIr l`gx qoˆ pihlVy
jy CwqI l`gy Gw
ivc A`Dvwty hI KVn dw
Awvy bVw mzw
kuJ ipCy muVn dI lwlsw
kuJ A`gy vDx dw cw
pr jo vI pUrn QIivAw
auhdw jIxw j`g ikhw ?
hY Sukr smW nw Drq ’qy
ieko Qwauˆ KVHw

sUqrDwr

ieh qwˆ mYˆ vI smJdw
pr huMdY du`K bVw
jd k`ly bih ky socIey
ieh Pu`l jwxy kumlw
ieh vwdI dy ivc SUkdw
su`k jwxw dirAw
iehny Blky ru^ bdlxw
jo vgdI sIq hvw
hn ru`qwˆ p`qr CMfxy
lY jwxy pOx au`fw
lY jwxy ru`K vFwey ky
qrKwxwˆ moCy pw
qrKwxwˆ moCy pwey ky
lYxy plMG bxw
plMGy syjwˆ mwxdy
mrny syj ivCw

ntI

mrnw jIxw krm hY
ies dw Kyd ikhw
hY pirvrqn hI Awqmw
ijhnUM jwˆdw Amr ikhw
ies dy bwJoˆ sihj sI
bu`s jwˆdI ieh vwA
bu`s jwˆdy cMn sUrjy
bu`s jwˆdy dirAw
bu`q nUM bu`q gl imlx dw
rihMdw rqw nw cwA
bwZIN Pu`l nw mOldy
FkIˆ swvy Gw
ies Amr mnu`K dI Btkxw
ivc fwFw qyz nSw
ies Btkx dw nwˆ izMdgI
qy ies dw nwm kzw
ieh Btkx dw hI rUp hY
jo Kyq rhy lihrw
ies Btkx dI hI ku`K ’coˆ
hY DrqI jnm ilAw

sUqrDwr

au& ! kyhI ieh Btkxw
kuJ supny moFw cw
jnm-idvs dI ngn-GVI qoˆ
Qx nUM mUMh ivc pw
ihrnwˆ isMgIˆ bYT ky
dyxI aumr vMjw

ntI

ieh Btkx sdw mnu`K nUM
A`gy rhI clw
ies Btkx A`gy dyvqy
vI jwˆdy sIs invw

sUqrDwr

hY sMK ny v`jy mMdrIˆ
qy KUhIN fol ipAw
hux s`QIˆ icVIAwˆ cUkIAwˆ
qy jMgL bol ipAw
hY hoieAw srGI vylVw
qy cMn vI buJ igAw
hY sUrj dw rQ ih`kdw
isr BI Awey ipAw
AwE muVIey dyv lok nUM
geI swrI rwq ivhw

ntI

kI hoieAw s`jx mYNfVy
jy geI hY rwq ivhw
kI hoieAw myry Swm jIau
jy KUhIN fol ipAw
jI cwhuMdY iesy Drq qy
mYˆ dyvwˆ aumr vMjw

sUqrDwr

ieh kOx ny tUxy hwrIAwˆ
ijhnwˆ kIlI ku`l &zw
ijauˆ guMbd ivc Awvwz dI
turdI rhy sdw
ijauˆ mDU-m`uKIAwˆ dw
mDU-vxwˆ ivc tolw au`f irhw
ijauˆ cIr ky jMgL bwˆs dy
lMGy qyz hvw
ijauˆ Ql ’coˆ lMGy kw&lw
jd A`DI rwq ivhw
hY swrI vwdI gUMj peI
ieh kOx ny rhIAW gw ?

(gIq dI Awvwz auBrdI hY)

A`DI rwq dys cMby dy
cMbw iKiVAw ho
cMbw iKiVAw mwlxy
auhdI mihlIˆ geI ^uSbo
mihlIˆ rwxI jwgdI
auhdy nYxIˆ nIˆd nw ko
rwjy qweIN AwKdI
mYˆ cMbw lYxw so
jo kwly vx mOilAw
ijhdI hOky jhI ^uSbo
DrmI rwjw AwKdw
bwhwˆ ivc pro
nw ro ijMdy myrIey
l`g lYx dy loA
cMby ^wqr sohxIey
jwswˆ kwly koh
rwxI cMby sihkdI
mrI ivcwrI ho
jykr rwjw d`bdw
mYlI jwˆdI ho
jykr rwjw swVdw
kwlI jwˆdI ho
A`DI rwqIˆ dys cMby dy
cMbw iKiVAw ho

sUqrDwr

vyK nty !
ikMj vwdI dy ivc
svr hY gUMj irhw
srsvqI dy svr-mMfl nUM
ijauˆ koeI CyV igAw
k`qk mwh ivc kUMjwˆ dw
ijauˆ kMnIN bol ipAw
cyqr dy ivc ijauˆ kr bwZIN
vgy pury dI ’vw
swaux mhIny ijauˆ koielwˆ dI
dUroˆ Awey sdw
in`kI kxI dw kihMdy CMny
mIˆh ijauˆ vrHy ipAw
ijauˆ prbq ivc pwrvqI dw
ibCUAw Cxk irhw
jwˆ ijauˆ hovy gUMjdw
iSv dw nwd-mhW

ntI

ijauN swgr dI CwqI ’qy
koeI irhw mCyrw gw
jW ibrhx dy ivc kwljy
Sbd koeI DuKy ipAw
jo auhdy JUTy pRymI aus dy
kMnIN kdy ikhw

sUqrDwr

ieh AwnMd ikhw ?
ikMj Sbd dI mihk PVwˆ
mYQoˆ mihk PVI nw jw
ijauˆ koeI BOrw gux gux krdw
kMvl srovr jw
mihk dy k`jx ilpty hoey
nIly supn ijhw
ijauˆ iksy ivDvw hOkw BirAw
suMnI syj ivCw

ntI

ieh qwˆ hn cMibAwlxwˆ
jo rhIAwˆ rl iml gw
Sihd-pru`cy kMT ’coˆ
lMmI hyk l`gw
ijauˆ mwˆ koeI gwvy ibrhVw
cr^y qMd vLw
ijhdw pu`qr s`q smuMdrIˆ
nw muiVAw lwm igAw

sUqrDwr

ieh qwˆ sBo rwxIeyN
hn rhIAwˆ ie`q v`l Aw
h`Q Pu`lwˆ dIAwˆ fwlIAwˆ
isr ’qy gVvy cw
Aw ggnwˆ nUM au`fIey
jwˆ C`f deIey rwh
bxIey vwsI Drq dy
jwˆ leIey rUp vtw

ntI

hwˆ hwˆ pRB jI TIk ikhw
AwE leIey rUp vtw
qy krIey cwr gloVIAwˆ
nwl ienHwˆ dy jw
(sUqrDwr qy ntI rUp vtw lYˆdy hn [
cMibAwlxwˆ au`cI au`cI gwauˆdIAwˆ pRvyS
krdIAwˆ hn [ntI aunHwˆ coˆ iek nwl
g`lwˆ krdI hY [)

ntI

cMby dIey cMbylIey
qyrI jIvy mihk sdw
ieh jobn dw hVH iTilHAw
iks p`qx nUM jw
hMs, hmylwˆ, bugHqIAwˆ
g`l ivc kMTy pw
Cwpwˆ, C`ly, AwrsIAwˆ
gory h`Q AVw
cIcI ivc klIcVI
pYrIˆ sgly pw
koh koh vwl guMdwey ky
Pu`l qy cOˆk sjw
kMnIN Jumky JUldy
lOˆg qIlIAwˆ pw
isr soBx PulkwrIAwˆ
Aqls, p`t hMFw
ik`q v`l c`lIAwˆ kUMjVIAwˆ
hwr iSMgwr l`gw
ieh bOˆdl geIAwˆ fwcIAwˆ
ik`q v`l rhIAwˆ Dw ?

cMibAwlx

sux BYxy prdysxy
AsIˆ AweIAwˆ ndIey jw
iek XoDy dy nwauˆ ’qy
l`K dIvy pRvwh
A`j jnm idhwVw Es dw
A`j idly QIˆ cwA
AsIN rwjy vrmn vIr dy
rhIAwˆ Sgn mnw
isr ’qy gVvy nIr dy
qwzy Pu`l quVw
AsIˆ mihlIˆ rwxI kuMq dy
c`lIAwˆ rUp sjw
ijQy rwjw nHwvsI
vtny l`K l`gw
ieqr, Pulylwˆ, kyvVy
gMgw-jlI rlw
ies qoˆ ip`Coˆ hovsI
fwFw X`g mhw
swry cMby dyS ’coˆ
kwly murg mMgw
iek sO ie`kI Byf QIˆ
kIqw jwaU ijbHw
rwjw kot isAwl dw
AwieAw pYNfy gwh
jo swfy mhwrwj dw
bixAw Drm Brw
jo slvwn khWvdw
krsI rsm Adw
v`FU Byfwˆ swrIAwˆ
lohw swxy lw
vgU sUhw SUkdw
lhUAwˆ dw dirAw
cMby dI ies Drq ’qy
dysI rMg cVHw
m`Qy it`ky lwaux dI
hosI rsm Adw
nObq, kYlwˆ, f`Plwˆ
dysx Sor mcw
Awsx BMf, mrwsIey
B`t surMgI cw
hosx Dwmwˆ BwrIAwˆ
dygwˆ culHy cVHw
AMq ivc muitAwr iek
cuxsI rwjw Aw
swry cMby dys ’coˆ
ijs dw husn AQwh
auh sohxI muitAwr iPr
gory h`Q au`Tw
krsI rwjy vwsqy,
dyvI kol duAw
dyvI vrmn vIr qy
rihmq ieh &rmw
swry cMby dys dI
ies nUM aumr l`gw
iPr rwjw aus kuVI dw
DrmI bwp bulw
iek KUhw, do bOlIAwˆ
dysI nwm luAw
AwieAw cMby Sihr QIˆ
kul mulK`eIAw Dw
AwE rwhIau lY c`lIey
jy dyKx dw cw

ntI

nw nI BYxwˆ myrIey
Aswˆ jwxw dUr bVw
Ajy pYNfw vwˆg srwl dy
iknw hor ipAw
( cMibAwlxW h`sdIAwˆ h`sdIAwˆ clIAwˆ jwˆdIAwˆ hn [)

sUqrDwr

huxy sI vgdI pOx dy
sMdlI sMdlI swh
huxy sI mihkwˆ KyfdIAwˆ
gl cwnx dy Dw
huxy sI irSmwˆ su`qIAwˆ
srvr syj ivCw
huxy qwˆ Drq svrg sI
huxy qwˆ nrk BieAw
vYqrnI ivc bdl igAw
SUk irhw dirAw
ieh kI hn cMibAwlxW
geIAwˆ g`l suxw
kd lhUAwˆ nUM folH ky
mrdy pwp Blw ?

ntI

ieh mwnv dy koJ dw
koJw iek pVwA
jwn prweI kohy kd
vDdI aumr Blw
pRwx prwey Kohy kd
imldw r`b Blw ?

sUqrDwr

ikirAw kyhI Av`lVI
ku`J vI smJ nw Aw
jo vI DrqI jMmdI
Awpy jwˆdI Kw
ijauˆ m`kVy sMg m`kVI
pihly Bog rcw
grBvqI muV hoey ky
jwˆdI aus nUM Kw

ntI

DrqI dI g`l soc ky
mn nw kr burw
ieh jxnI hY pwp dI
ieh pwpW dI jwh
pwp qwˆ ies dw krm hY
ies dw pwp suBwA
jy ieh pwp kmwey nw
qW A`jy mr jw
AwE muVIey prlok nUM
mihkwˆ dy pr lw
hux qwˆ Du`pwˆ au`gIAwˆ
igAw sUrj isr ’qy Aw
Gul jweIey ivc mihk dy
Gul jweIey ivc vwA
( sUqrDwr qy ntI Alop ho jwˆdy hn [)

dUjw AMk

prm, pwrvqI qy puSpw dy nW

(rwjy vrmn dy jnm idvs dw auqsv
smwpq hox auprMq aus qoN Agly idn
rwjw slvwn qy rwjw vrmn Awpo ivc
bYTy g`lW kr rhy hn [)

slvwn

k`lH dw idhuM vI
kYsw idhuM sI
kYsI sI
aus dI ^uSboeI
AwpxIAW Awp gulweIAW cuMmdI
Br jobn ivc
nwr ijauN koeI [
pr A`j dw idhuM
kYsw idhuM hY
kYsI hY ies dI ^uSboeI
rwq aunINdw Bogx ip`CoN
ijvyN vysvw
su`qI koeI

vrmn

hW imqR !
kuJ idhuM huMdy ny
m`Qy ijnHW nw sUrj koeI
jUn nDu`pI
huMidAW vI pr
kdy ijnHW dI Du`p nw moeI
auNj qW
hr idhuM mihk-ivhUxw
koeI koeI pr
dyvy ^uSboeI
ijhVy idhuM dw qn mihkIlw
soeIE swfI aumrw hoeI
hy rwjn, hy XoDy, sUry
pr AYsI kIh
bwq hY hoeI ?
k`lH dy idhuM qoN
A`j dy idhuM qk
sY jnmwˆ dI dUrI hoeI

slvwn

hy myry im`qr
mIq ipAwry
hy cMibAwl dys dy rwjy
su`qw sUrj
kOx jgwvy ?
jy koeI k`lH dw sUrj moVy
auh myry sB sUrj Kwvy
ijauˆ ijauˆ koeI
sUrj bxdw
k`cI A`g dI aumr hMFwvy
ikMj bolwˆ
kI bwq krwˆ mYˆ ?
jIB myrI nUM l`ijAw Awvy
jy l`ijAw nUM
AMdr r`Kdwˆ
AMdr myrw DuK DuK jwvy
jy l`ijAw nUM
bwhr rKdwˆ
myrw sUrj mrdw jwvy
mYQoˆ Du`p
PVI nw jwvy

vrmn

sux s`jx !
sux im`qr XoDy
hr m`Qy ivc sUrj hovy
hr Du`p
grBvqI hY Dur qoˆ
aus dI ku`K ivc swieAw rovy
aus dI Du`p
kdy nw mrdI
ijhdw koeI prCwvwˆ hovy
jy qyrI
Du`p dw prCwvwˆ
jIB qyrI ’qy Awn Klovy
qwˆ sMBv hY
qyrI Du`p vI
qYQoˆ by-mu`K kdI nw hovy
Du`p qwˆ
mrdI hY aus vyly
jd koeI Cwˆ ivc Awx Klovy
jwˆ nYxwˆ ivc
nINdr hovy

slvwn

hwˆ s`jx !
mYnUM nIˆd Aw geI
hwˆ s`jx !
mYˆ sOxw cwhuMdwˆ
idn-dIvIˆ, Br is^r dupihry
sUrj ikqy buJwxw cwhuMdwˆ
hr idhuM
myrI nIˆd dw ipMfw
Agn-srpnI ny fMigAw hY
hr idhuM myrw
pr AMg Coh pw
hoeI grBvqI dy vwkx
l`ijAw sMg iB`jAw lMiGAw hY
hr idhuM myrw
smyN dI su`kI sUlI aupr
sUqk-ru`q qoN hI tMigAw hY
hW hW s`jx
mYN kihMdW
mYN jgrwqy dw Ql lMiGAw hY
Q`k tu`t ky A`j jIB myrI ny
nINdr dw
iek Gu`t mMigAw hY
hwˆ s`jx !
mYnUM nIˆd Aw geI
hwˆ s`jx !
mYˆ sOxw cwhuMdwˆ

hW hW mYN hux
sOxw cwhuMdw
Awpxy prCwvyN dI CwvyN
myry prCwvyN dy BwvyN
p`qr twvyN twvyN
myry
prCwvyN dI CwvyN
koeI pMCI nw gwvy
myr prCwvyN nUM BwvyN
qUM vI AMg nw lwvyN
pr mYN
iPr vI sOxw cwhuMdW
AwpxI Du`p dI CwvyN
hW s`jx
sB AwpxI Du`p nUM
Du`ipauN CwvyN krdy
AwpxI Du`p dw
Awpxy h`QIN
cIr-hrn hn krdy
idhuM dy gz
aumr dw k`pVw
imx imx swry mrdy
s`By CW dy jwl ivCw ky
inMdrwey pl PVdy
inMdrwey hW swry jMmdy
inMdrwey hW mrdy

vrmn

TIk AsIN hW
sB inMdrwey
sB aunIˆdI
jUny Awey
Agn-ibrC luMjy, by-p`qry
sBnwˆ AwpxI nINdr ^wqr
dyhIAwˆ dI
vlgx ivc lwey
qy aus Q`ly
p`t ivCwey
iPr vI swnUM nIˆd nw Awey
swfI Cwˆ nUM
swfI Du`p hI
keI vwrI nw AMg Cuhwey
pr im`qr
hy myry s`jx
jIB qyrI koeI bwq qW pwey
bol klihxy
nINdr vwly
ikauˆ qyry hoNTW ’qy Awey ?

slvwn

kIh pwvW
mYN bwq ipAwry ?
ijhnwˆ KUhwˆ dy pwxI Kwry
kdy nw pnGt
bxn ivcwry

vrmn

Awi^r AYsw
du`K vI kIh hY ?
du`K qwˆ pMCI au`fx hwry
A`j ies Fwry
k`lH aus Fwry

slvwn

sux s`jx
qwˆ bwq suxwˆdW
du`Kwˆ vwlI
A`g jlWdW
A`g nUM AwpxI jIB Cuhwˆdw
bIq gey nUM
’vwj mwr ky
moey sUrj moV ilAwauˆdw
AwpxI Du`p dw
ngr ivKwauˆdw
mYˆ jo Du`p ivhwjI
rMg-ivhUxI sI
A`g ‘cODl’ dy cu`lHy
sykoˆ aUxI sI
pUrn dI mwˆ ie`Crwˆ
rUp-ivhUxI sI
A`g dI s`pxI
pr myry Gr sUxI sI

A`g dI s`pxI
jd ivhVy ivc Awx vVI
l`K bcwieAw Awpw
pr auh roz lVI
nSw jihAw in`q AwieAw
pr nw iv`s cVHI
nwr myry AMqr dI
ies qoˆ nhIˆ mrI
Ax-cwihAwˆ vI
fMgwˆ dI pr pIV jrI
mYQoˆ supny dI s`pxI
nw geI PVI

myry supny dI s`pxI
zihrIlI sI
au`gdy idhuM dy
rMgwˆ vwˆg rMgIlI sI
mD dI BrI
ktorI vwˆg nSIlI sI
inrI sI A`g dI lwt
bVI cmkIlI sI

mYˆ cwihAw
supny dI s`pxI mwr idAwˆ
mYˆ cwihAw
ik aus dw rUp ivswr dIAwˆ
socwˆ vwlI
A`fI hyT ilqwV idAwˆ
A`g dI s`pxI ^wqr
supnw swV idAwˆ

pr supny dI
s`pxI mYQoˆ nhIˆ mrI
ijauˆ ijauˆ mwry mMqr
iqauN iqauN hor lVI
eysy du`K sMg lVdy
myrI Du`p FlI

keI vwrI mYˆ cwihAw
irSqw qoV idAwˆ
A`g dI s`pxI
bwbl dy Gr moV idAwˆ
qy Awpy nUM
suM\wˆ dy sMg joV idAwˆ

pr hr s`pxI dw bwbl
inrdoSw hY
hr DI dw rMg
hr bwbl leI kosw hY
hr DI
hr bwbl dI
p`g dw totw hY
eys dys dI hr DI dw
msqk Kotw hY

eyho g`lwˆ krdI
aumrw turI geI
gIty vwkx hT dI ndIey
ruVHI geI
hr iek cwA dI
nu`kr Awi^r BurI geI
ij`q v`l muV gey pwxI
au`q v`l muVI geI

supny dI s`pxI dw
supnw tu`t igAw
mYQoˆ myrw
bldw sUrj Ku`s igAw
Pu`L myry bwZwˆ dw
sUhw bu`s igAw
mYˆ Awpxy hI
prCwvyˆ sMg ru`s igAw

mYˆ sUrj swˆ
pr kwLK dI jUn hMFweI
A`g dI s`pxI nUM pr du`K dI
mihk nw AweI
mYˆ vI vydn dI aus A`gy
bwq nw pweI
sOˆ rhI myrI cMdn-dyh sMg
dyh icpkweI
mYˆ jwgwˆ
aus nINdr AweI
ru`K inp`qry
nINdr dy nUM Pu`l Aw l`gw
nINdr vwlw ru`KVw mYnUM
hirAw l`gw
A`g dI s`pxI dI ku`Koˆ
mYnUM sUrj l`Bw
inrloAw, myrw jIvn mYnUM
jvwlw l`gw
pr auh sUrj
myry m`Qy kdy nw l`gw
ATwrHwˆ vrHy leI auhdI lO nUM
jMdrw vjw
myrw pu`qr pUrn
mYnUM kdy nw l`Bw

mYˆ muV Cwˆ dI
jUn hMFWdw socx l`gw
nhuMAwˆ dy sMg
Zm dIAwˆ kbrwˆ Kodx l`gw
krmwˆ dI kwLK nUM
mr mr Bogx l`gw
socx l`gw
ik DrqI ’qy jUn hMFwxI
A`g dI ndIauN
ijauˆ bu`kwˆ QIˆ pIxw pwxI
kuJ pIxw
kuJ ikr jwxw
rs ivrlwˆ qwxI
AiqRpqI qy l`ijAw dy
kwly kmry ivc
iek dUjy dy AMg vls ky
AgnI KwxI
ijauˆ sUrwˆ dI
iPrdI FwxI

vrmn

hwˆ im`qr !
qUM s`c kihMdw hYˆ
A`g ibn A`g dI
aumr hMFwxI
ijauˆ jIvy m`CI ibn pwxI
hr bwlx nUM
A`g bxn leI
pYˆdI hI hY AgnI KwxI
auNj qwˆ hr A`g
A`g huMdI hY
cu`lHy bly jwˆ mVHI-m`swxIN
pr jo A`g nw
lWbU bxdI
auh A`g huMdI drd-rMJwxI
jy ie`Crwˆ dI
k`cI A`g sI
qwˆ sI PUkwˆ nwl mGwxI
jwˆ aus qy pw idMdw pwxI
h`fwˆ qweIˆ Gux huMdI hY
do ic`qI dI
jUn hMFwxI

auNj qwˆ im`qr
mIq ipAwry
hr koeI k`cI A`g nUM Kwvy
bldI A`g nUM vI hr koeI
k`cI kih ky
aumr lMGwvy
hr bldI A`g
cuMmx ip`Coˆ
k`cI A`g dw rUp vtwvy
supny dI
s`pxI vI iek idn
A`g dI s`pxI
hI bx jwvy

slvwn

supny qy
A`g dI s`pxI ivc
myry im`qr AMqr huMdY
A`g dI s`pxI sdw pwLqU
ies dw h`Q ivc
mMqr huMdY
jy supny dI s`pxI fMgy
aus dw AMq
iBAMkr huMdY
A`g dI s`pxI jy hY SuAlw
qwˆ auh iek bsMqr huMdY
Agn-srpnI
ijaUˆdw s`c hY
cyqn-dyh dw kMkr huMdY
supn-srpnI
JUT, inrrQk
supny dw iek jMqr huMdY

vrmn

s`jx ! dosq !
bhwdr bMdy
supny qoˆ koeI s`c kIh mMgy
swfI aumrw qwˆ lMG jwvy
pr supny dI
AauD nw lMGy
ieh swfy Dur AMdr ikDry
pu`Ty cmigdVwˆ v`q tMgy
kwly ru`K, iksmqwˆ vwly
qy Pl Kwˆdy rMg-brMgy
koeI koeI supnw krmwˆ syqI
kdy kdy s`c bx ky lMGy
iksy iksy ichry ’coˆ swnUM
supn-srpnI
Aw ky fMgy
ies dw fMigAw kuJ nw mMgy
mMgy qwˆ
auhdI Coh nUM mMgy
idn-dIvIˆ jwˆ sOxw mMgy
pr nw Coh
nw sOxw imldw
aumr AswfI DuK DuK lMGy
swfI dyh hI, swfy swh qoˆ
iek idn nIvIˆ pw ky lMGy
swfw sUrj
swQoˆ sMgy

slvwn

hwˆ im`qr !
qUM s`c kihMdw hYˆ
hux qwˆ sUrj
Fl c`ilAw sI
Du`p dw bwlx bl cilAw sI
supn-srpnI vwlw supnw
hux im`tI ivc
rl c`ilAw sI
pr k`lH supnw A`KIˆ q`k ky mYnUM muV ky
Cl cilAw hY
myrI mihk-ivCuMnI rUh ’qy
muV koeI cyqr
ml c`ilAw hY

vrmn

mYˆ vf-Bwgw
ies im`tI ’coˆ
jy qYnUM qyrw supnw l`By
ikhVI rUpvqI hY AYsI
mYnUM vI kuJ
pqw qwˆ l`gy ?

slvwn

hwˆ im`qr ! auh ikrn jyhI jo
su`q-aunIˆdy nYxwˆ vwlI
koh koh lMmy vwlwˆ vwlI
nIm-audwsy AMgwˆ vwlI
du`DIˆ Doqy rMgwˆ vwlI
lMm-slMmI cMdn-gylI
Bwry ijhy inqMBwˆ vwlI
moqI-vMny dMdW vwlI
lUxwˆ !
ijhVI k`lH auqsv ivc
cuxI sI XuvqI sMgwˆ vwlI
supn-srpnI fMgwˆ vwlI

vrmn

lUxwˆ ……!
bwrU SUdr vI DI ?
sohxI, cMcl koml AMgI
pr ipCly jnmwˆ dw Pl hY
ijvyˆ Ap`Crwˆ, pr iB`t-AMgI
mDrw dy ivc ijauˆ jl-gMgI
suMdr nwr iksy rwjy dI
sMBv nw
hovy ArDMgI

slvwn

jy lUxwˆ
SUdr dI DI hY
inrdoSI dw doS vI kIh hY ?

vrmn

doS !
doS qwˆ aus dy krmwˆ dw hY
Xwˆ iPr ipCly jnmwˆ dw hY

slvwn

nhIˆ nhIˆ !
ku`J doS nw aus dw
doS qwˆ swfy Brmwˆ dw hY
jwˆ iPr swfy Drmwˆ dw hY
Drm
jo swnUM ieh kihMdy ny
mMdrW dy ivc sMK vjwvo
v`itAwˆ dy ivc SrDw r`Ko
p`Qrwˆ A`gy DU& DuKwvo
pr jy mwnv mrdw hovy
mrdy mUMh ivc bUMd nw pwvo
iek dUjy dy
lhUAwˆ dy ivc
Awpxy Awpxy h`Q fubwvo
Awauˆdy mwnv jogw rlky
KyqIˆ r`j ky koJ augwvo
qvwrI^ dI CwqI au`qy
rMgwˆ vwly nwg lVwvo
simAwˆ dy SmSwnGwt ’qy
AwpxI AwpxI mVHI bxwvo
ikhVw Drm
qy ikhVw rMg hY
sMgmrmr dy Kuqby lwvo
Drm, qwˆ myry im`qr auh hY
jo nw lhU dw rMg pCwxy
jo sBnwˆ nUM iek kr jwxy
mwnv dI pIVw nUM smJy
mwnv dI pIVw nUM jwxy

AsIˆ qwˆ s`jx !
sB SUdr hwˆ
iB`t-AMgy qy suhj-ivhUxy
v`K v`K lhUAwˆ dy rMg lY ky
Drmwˆ ivhVy krIey tUxy
krm-ivCuMny jnm-ivhUxy
au`qoˆ im`Ty ivcoˆ lUxy

k`lH jo im`qr
idhuM mirAw sI
kI auh muV ky A`j mr skdY
jwˆ jo k`lH nUM mrnw hwly
iksy vI hIly A`j mr skdY ?
A`j dw idhuM qwˆ
s`jx myry
A`j cVH skdY, A`j mr skdY
bIqy jnmwˆ dy krmwˆ dw
doS iksy isr
ikMj cVH skdY
jo mirAw
so mr cu`kw hY
jo ijaUˆdw so mr jwvygw
jwˆ jo jMmxw vI hY hwly
auh vI sUrj Tr jwvygw
BUq, Biv`K dw nwg nw sMBv
A`j dI Du`p nUM
lV jwvygw

vrmn

mMndwˆ, Du`p nUM nwg nw lVsI
A`j dw idhuM nw
aus qoˆ mr sI
pr krmwˆ dy nwgwˆ A`gy
koeI mwˆdrI
kIkx KVsI ?

krm qwˆ AYsy nwg zihrIly
jo simAwˆ qoN jwx nw kIly
ieh jnmwˆ q`k ip`Cw krdy
iksy vI hIly, iksy vsIly
AsIˆ jwˆ ku`KW dI
jUn hMFwdy
ieh qwˆ EQy vI Aw jwˆdy
AsIN jnmIeyN
ieh jMm pYˆdy
ieh swfy m`Qy ivc rihMdy
in`q swfI iksmq nUM fMgdy
iv`s Goldy
mOj mnwˆdy

slvwn

ieh qUM nhIˆ
qyrw Brm boldY
qyrw sImq Drm boldY

vrmn

jy ieh myrw
Brm boldY
jwˆ koeI sImq Drm boldY
qwˆ mYˆ kihMdwˆ
qyry AMdr
kwm-smuMdr ipAw KOldY
supny dI s`pxI dw kwlw
qyry AMdr
zihr boldY

slvwn

nhIˆ nhIˆ
ieh kwm nhIˆ hY
myry AMdr qwˆ myry s`jx
koeI AYsw SYqwn nhIˆ hY
myry AMdr qwˆ myry im`qr
sdw bZwvq hY iek DuKdI
ikauˆ Drm dy nwˆ ’qy dunIAw
iek dUjy dy mUMh ’qy Qu`kdI
ikauˆ mwnv nUM n&rq krdI
jMmI mwnv dy hI ku`K dI
Brmwˆ vwly ivaUh-c`kr qoˆ
ikauˆ kr iesdI jwn nw Cu`tdI
bwkI supn-srpnI bwry
mYˆ myry im`qr
qrlw pwˆdw
mYˆ qwˆ virHAwˆ qoˆ myry s`jx
Du`p Cwvwˆ dI jUn hMFWdw
jy myrI JolI Du`p nw pweI
Awpxw sUrj
Awp buJWdw

vrmn

myry s`jx
ieh kI kihMdYN ?
iB`t- AMgI leI nIvwˆ pwauNdYN
qUM aus nUM ArDMgI nw cux
iml skdY bwkI jo cwhuMdYN
iB`t-AMgI dw su`cw ipMfw
Aw jwˆdw hY
jy qUM kihMdYN

slvwn

nhIˆ, nhIˆ
mYˆ ieh nhIˆ cwhuMdw
nw AYsw mYN pwp kmwieAY
nw AYsw mYˆ pwp kmwˆdw
mYˆ qwˆ supn-srpnI dw bs
jnm jnm leI
swQ hwˆ mMgdw
jnm jnm leI
swQ hW cwhuMdw

( rwjy vrmn dI bIvI kuMq kmry ’c
prvyS krdI hY qy vrmn
nUM i^qwb krdI hY [)

kuMq

nmskwr, hoey svwmI myrw
bwrwˆ auhly KVI KVI mYˆ
sux cu`kI
iviKAwn bQyrw
myry svwmI
nIr jy gMdw
gMgw qweIˆ Aw iml jwvy
auh swrw gMgw kihlwvy
pUjx-hwrw hI ho jwvy
ikauˆ sMBv nw
jykr lUxwˆ
vIr myry dy lV l`g jwvy
ikauˆ kr muV
SUdr kihlwvy ?

vrmn

cwiqRk suAwˆq bUMd hI pIvy
auh qwˆ gMgw kdy nw jwvy
l`K piv`qr hovx pwxI
auh nw aus nUM jIB Cuhwvy
byS`k kwg ny kwly huMdy
pr koeI
koiel nw kihlwvy

kuMq

by-S`k
koielwˆ, kwg ny kwly
pr koielwˆ dy b`cy pwly
sMBv hY
vIry Gr lUxw
muV ky bu`iJAw
sUrj bwly

vrmn

mYˆ cwhuMdwˆ
sUrj bl jwvy
pr ^Ory ikauˆ
l`ijAw Awvy
aUDy-prIey
kI AwKxgy ?
ie`Crwˆ qweIˆ jMmx vwly
frdwˆ koeI hr& nw Awvy [

slvwn

hr& quswˆ ’qy
qd Awvygw
jd slvwn vI
mr jwvygw

vrmn

ieh ie`Crwˆ sMg
vI AinAwˆ hY
auh qyry
ivhVy dI Cwˆ hY
qy qyry pu`qr dI mwˆ hY
nwrI jd iek
mwˆ bx jwvy
nwrI nhIˆ
by-jIBI gwˆ hY

kuMq

nwrI, nr dw
auh gihxw hY
nr dy g`l ivc
qwˆ rihxw hY
jy nr nUM
aus moh lYxw hY
pr jy
nr nUM moh nhIˆ skdI
qwˆ auh nwrI
ho nhIˆ skdI
Agn-srpnI
ho skdI hY
supn-srpnI
ho nhIˆ skdI
iehdy nwloˆ
Agn-srpnI
cMgw hY
jykr mr jwvy
muV nwrI dI
jUn nw Awvy

vrmn

kuMqy !
pr hr Agn-srpnI
supn-srpnI
vI hY huMdI
jy iek A`K leI
inrw koJ hY
dUjI dy leI
suhj hY huMdI
r`qI dI nINdr ’coˆ tu`tw
hr nwrI
supnw hY huMdI
pr jy qusIˆ
bVy ie`Cuk ho
ikho mMqrI qweIˆ jw ky
bwrU dy Gr
jw kih Awvy
ik auh DI dw
kwj rcwvy
qy myry
im`qr lV lwvy
jo mMgy
so b^iSS Awvy

( swry au`T ky cly jwˆdy hn )

qIjw AMk

sIqw qy gIqw dy nW

(lUxw qy slvwn dw ivAwh ho igAw hY [
lUxw AwpxIAW do shylIAW eIrw qy
mQrI nwl Awpxy Gr dy iek kmry ’c
bYTI ivauNdV vsqr pweI, sOhry-Gr tur
jwx qoˆ pihlwˆ g`lwˆ kr rhI sI [)

lUxw

mYˆ A`g turI prdys,
nI seIau ,
A`g turI prdys,
iek CwqI myrI hwVH qpMdw
dUjI qpdw jyT
nI mYˆ A`g turI
prdys

A`g dI aumry,
hr A`g turdI
jw bihMdI prdys
hr A`g dy, bwbl dy cu`lHy
sdw nw aus dw syk
hr A`g dy,
bwbl dI jweI
tur jwey dUr hmyS
ieh kIh A`g dy lyK,
nI seIau
ieh kIh A`g dy lyK ?

hr Gr dI,
kMjk dI Awvy
jd vI Agn-vrys
hr bwbl dI nIˆd gvwcy
bldw ivhVw vyK

hr bwbl
vr FUMfx jwvy
hr AgnI dy myc
hr A`g hI, C`f jwvy seIau
hr bwbl dw dys
lw qlIAwˆ ’qy
bldI mihMdI
pw ky A`g dw vys
nIˆ mYˆ A`g turI prdys

pr seIau,
mYˆ kYsI A`g hwˆ
kYsy myry lyK ?
iek qwˆ mu`K dw, sUrj bldw
dUjy Ql pYrwˆ dy hyT
qIjy bYTI,
m`cdI dyh dy
Agn-ibrC dy hyT
iPr vI seIau
buJdw jwˆdw
ies AgnI dw syk
jo bwbl, vr FUMf ilAwieAw
so nw AwieAw myc
nIˆ mYˆ A`g turI,
prdys

eIrw

seIey !
A`g dI jIB nw huMdI
bol nw bol kbol
A`g dw krm nhIˆ, ik boly
AwpxI jIBoN bol
A`g qwˆ sdw,
AbolI jMmdI
mrdI sdw Abol
jo A`g boly, QIey klMkI
j`g nw Fu`kdw kol
cu`lH prweI
h`f bwlxy
dyxI aumrw rol
iB`qwˆ ip`Cy bih bih roxw
lYxy A`QrU fohl
eys dys dI,
hr A`g rogx
vyKo nbzwˆ Pol
lhU Qu`ky qy A`fIAwˆ rgVy
iPr vI rhy Abol
eyho hr iek A`g dI pUMjI
Awid-jugwdoˆ kol
seIey A`g dI jIB nw huMdI
bol nw bol kbol

lUxw

seIau nIˆ,
A`g ikauˆ nw boly ?
jIB dw jMdrwˆ ikauˆ nw Kohly ?
swxy jIB lvw hr AgnI
mYˆ cwhuMdI hwˆ,
au`cI boly kVk-dwmnI swhIˆ Goly
AYsI kVky, AYsI kVky
s`qy Asmwnwˆ dy kMn pwtx
AY-rwvn dI,
DrqI foly
gUMjx s`By idSw idSwvwˆ
hr cu`lHy dI,
A`gnI KOly
swV, PUk dy bUhy bMny
hoey zulm dy vrky Poly
ikauˆ koeI swfy Agn syk nUM
iek mu`T kM|xI bdly
qoly ?

eIrw

sux nI AVIey,
BYxwˆ lUxw
iks qyrI b`uD nUM kIqw tUxw
A`g dw ipMfw,
sdw hY lUxw
A`g dw hMJU,
sdw AlUxw
hr A`g dI A`K
hr iek sdIey
eyho Ax-ib`D moqI sUxw
Awpxw jMimAW Awpy pIxw
pr ies A`g ny
kdy nw kUxw

lUxw

ieh myrw,
ivSvws hY eIry
iek idn, A`g Av`S kUvygI
hr A`g dI A`K,
hMJU dI Qwˆ
bldI bwZI r`q sUvygI
jo Awdm,
A`g Kwxy kIVy
dw AiBmwn
Av`S lUhvygI

eIrw

nhIˆ, nhIˆ,
ieh sMBv nwhIˆ
A`g dy lyKIˆ sdw ny AwhIˆ
A`g dIAwˆ,
Awdm-jwey dy ibx
sdw nijMdIAwˆ inrbl, bwhIˆ
puSqo-puSqI
A`g srwpI ieh mwrW aus Dur drgwhIˆ
auh Awdm nUM
jnm dyvygI
duSmn pwlU AwpxI bwhIˆ
A`g dw Drm,
sdw hY blxw
kdy bZwvq krdI nwhIˆ,
cwhy,
pUjw leI koeI bwly
jwˆ koeI bwly,
ivc kurwhIˆ
A`g nUM,
A`g dI mwˆ dw vr hY
sqvIˆ koTI crKI fwhIˆ
du`K dI pUxI,
EQy k`qIˆ
ij`Qy ikrx,
nw jwey kdwhIˆ

lUxw

sux sKIey,
nI BYxwˆ eIry
Brm dw ipMfw ikMj koeI cIry ?
ru`K hovx,
qwˆ cIry AwrI
Brm ikhVI PrnwhI cIry
Brmwˆ vwly,
kwly k`c nUM
cIr nw s`kx,
su`cy hIry
Brm, qwˆ swfy Drmwˆ jwey
ijnHwˆ ny swfy,
kUly pYrIˆ
Srmwˆ vwly sMgl pwey
jo nw swQoˆ jwx quVwey
mrXwdw dy,
ik`lIN b`JI
Forwˆ vwkx rUh kurlwey
pr nw ik`ly jwx putwey
qy ieh insPl,
jqn Aswfw
swfI hI iksmq kihlwey
hwry-hu`ty AsIˆ ivcwry
AwpxI AwpxI,
sUlI cu`kI
iPrdy AwvwgOx bxwey
surg, nrk dy
FoNg rcwey
iF`lw mUMh kr, kih C`fdy hwˆ
hr koeI AwpxI
iksmq Kwey

eIrw

pr lUxw !
kuJ iksmq vI hY
Bwvyˆ smyˆ dy k`cy rwh ’qy
aumr dy iek ipMjy jhy rQ dI
kuJ GVIAwˆ leI,
au`krI lIh hY
Awi^r ies iv`c
Brm vI kIh hY ?

lUxw

jy koeI,
iksmq vrgI SYA hY
qwˆ auh krm-DunI dI lY hY
krm kmwvx,
dI hI jY hY

mQrI

pr lUxw !
kuJ smJ nw AwieAw
ikauˆ qyry,
idl ’qy Aw bYTw
du`K dw mhw-kul`Cxw swieAw ?
qUM qwˆ rwm-rqn vr pwieAw
iB`t-AMgIey,
qYnUM BoN qoˆ cu`k ky
aus qwˆ au`cy q^q bhwieAw
rVI rwvIey,
bol nw mMdw
ijs qYnUM,
gMgw-jlI bxwieAw
AMb vFw koeI
kd Qohrwˆ nUM vwVwˆ krdw ?
Qohrwˆ dw Pu`l,
kdy iksy nw mMdr cVHdw
kd koeI sUrj,
dIvy dI prkrmw krdw ?
mohry ^wqr,
kd koeI AVIey,
Swh nUM hrdw
inrDn dy qwˆ COry qoˆ
r`b vI hY frdw
qUM v`fBwgI,
qyrw qwˆ,
iek Swh hY brdw

lUxw

mYnUM iB`t-AMgI nUM
iB`t- AMgw vr dyvo
moV lvo ieh Pu`l
qlI sUlwˆ Dr dyvo
Kyh lau mihl-cubwry
qy iJ`kw Gr dyvo
ijs kMDI dI ie`t mYˆ,
EQy hI jV dyvo
mYnUM iB`t-AMgI nUM
iB`t-AMgw vr dyvo

by-Sk cMbw, cMbw,
pr kumlwieAw mMdw
mihk -nKu`ty cMby qoˆ
vx-gyˆdw cMgw
ibnwˆ hwx,
ijsmwˆ dw pwxI
bxy nw gMgw
AD-AMgy qoˆ cMgw nI
mYnUM iB`t-AMgw
mYnUM iB`t-AMgI nUM ,
iB`t-AMgw vr dyvo
AD-AMgy dI, rwxI qoˆ ,
mYˆ BlI cmwrI
bu`Jy hvn kuMf qoˆ
cu`lHy BrI AMgwrI
cMn cOQ dy koloˆ
cMgI rwq-AMDwrI
hwx nUM kihMdy hwx
A`g nUM A`g ipAwrI
mYnUM iB`t-AMgI nUM
iB`t- AMgw vr dyvo
nI mYN A`g inrI
qy A`g qlI Dr dyvo

mQrI

pr seIey
qUM ieh nw au`kI g`l ivcwrI
byhI BlI kQUrI
qwzw ihMg hY mwVI

lUxw

ihMg sdw blvwn
kQUrI pl ivc mwry
plW iCxW ivc aus dI
swrI mihk aujwVy
ihMg nUM koeI kQUrI
kIkx bolI mwry

mQrI

mYN seIey
bolI nw mwrI
mYN qyrI sih AMgx hW
A`g dI pIV
pCwnx hwrI

lUxw

seIey nI
sux myrIey seIey
A`g dI pIV
pCwxy ikhVw ?
A`g dy du`K nUM jwxy ikhVw ?
seIey jd vI
A`g jMmdI hY
A`g dI AMbVI ro pYNdI hY
hr AMbVI dI
ku`K ivc seIey
pu`qr dI ^uSbo rihMdI hY
A`g jMmy
qW du`D su`k jWdw
ivc klyjy Koh pYNdI hY
bwbl dI
p`g dw rMg Kurdw
kMnIN mMdI soA pYNdI hY
jnm-idhwVy
bUihauN k`Fx dI
bs icMqw ho jWdI hY
A`g dI pIV pCwxy ikhVw ?
A`g nUM pIV
sdw rihMdI hY
koeI nw AYsI nwr Drq ’qy
jo ik pIV-ivCuMnI hovy
sIKy vWg kbwbW lw ky
jo nw mrdW
BuMnI hovy
iksy dys ivc nwr nw AYsI
jo nw h`k qoN
ruMnI hovy
koeI nw nwr
jo eys jhwny
vWg kbr nw suMnI hovy
jy koeI hY
qW mYN kihMdI hW
A`j auh myry swhvyN Awvy
sxy sMDUrI mWg myrI dy
myrI aumrw
vI lY jwvy

mQrI

jIkx dIvw
dIivauN bldw
seIey !
aumroN aumrw bldI
hr nwrI hI rcn-hwr hY
rcn-hwr nUM
mOq nw CldI
rcn-hwr jo vI rcdw hY
aus ’coN AwpxI
aumr sM\wxy
idvs, swl qy sdIAW vwly
auh qW pu`Ty gyV nw jwxy
AwpxI rcnw dy ipMfy ’coN
Awpxy swh dI mihk pCwxy
rcn-hwr
mrnw nw jwxy

lUxw

seIau !
nwrI kIh rcdI hY
Agn-vrys jdoN mcdI hY
vWg PlW dy
Aw rsdI hY
JUTI fwr muh`bq vwlI
aus dw ipMfw
Aw p`CdI hY
cwihAW, Ax-cwihAW DrqI ’qy
h`f mws dw
bu`q rcdI hY
mjbUrI qW rcnw nwhIN
nwrI ies ’qy
^ud h`sdI hY

eIrw

DrqI ’qy
jo kuJ sohxw hY
aus dy ip`Cy nwr Av`S hY
jo kuJ iksy
mhwn hY ricAw
aus ivc nwrI dw hI h`Q hY
nwrI Awpy nwrwiex hY
hr m`Qy dI qIjI A`K hY
nwrI
DrqI dI kivqw hY
ku`l Biv`K nwrI dy v`s hY
pr jo
sohxy qoN sohxw hY
auh hY bs nwrI dI corI
ies corI ibn
sB kuJ koJw
k`lrIN qyl-plI ijauN rohVI
hr AgnI nUM
A`g dw qwlw
koeI AwdrS-supnw lWdw hY
pr AwdrS-supn nw l`Bdw
qy qwly nUM
jMg KWdw hY
A`g dw qwlw
Awi^r seIey
iek idn Awpy tu`t jWdw hY
qy AwdrS-hIx koeI supnw
AgnI corI kr lYNdw hY
Awpxy cONky
db lYNdw hY

lUxw

nI seIau, nI kUMjVIau
mYnUM AYsw qwlw mwro
nw Ku`lHy nw B`jy BwvyN
l`K hQOVw mwro
dMd-KMf dw BMnoN cUVw
kOf klIry swVo
hukm kro myry bwbly
jw rwjy Arz guzwro
lY c`lo kot-isAwl nUM
iek A`g dI lwS kuhwro

(lUxw au`cI-au`cI rox l`g
jWdI hY, eIrw aus nUM cu`p
krwaux dI koiSS krdI hY [)

eIrw

nw ro nI
cMby dIey jweIey
guV hovy qW vMf vI leIey
pr du`KW nUM
ikMj vMfweIey
AsIN qW s`By B`T Jokx nUM
AVIey, A`g dI jUn hMFweIey
nw ro nI
cMby dIey jweIey

mQrI

nI eIrw !
iehnUM rovx dy qUM
dwZ idly dy Dovx dy qUM
hMJU swfy du`K vMfWdy
ies nUM hlkI
hovx dy qUM

seIey ! eys DrqI dy jIvW
dI A`K jykr hMJ nw hovy
qW sMBv hY
du`KW l`dI
swrI DrqI pwZl hovy
hMJU swfy
so im`qr jo
bVy ipAwry qy by-Zrzy
swfy du`K dI ^wiqr ijhVy
cu`p cupIqy
ny if`g mrdy
kihMdy, hMJU so v`ty jo
ipAwr nUM qolx
q`kVI cVHdy

sO XwrW dI XwrI nwloN
iek hMJU dI XwrI cMgI
ipAwr dI bwzI
ij`qx nwloN
ipAwr dI bwzI
hwrI cMgI
(lUxw dw ipqw bwrU kmry ’c
pRvyS krdw hY [)

bwrU

hr DI dw du`K
jwnx mwvW
bwbl jwnx swr kIh DIey ?
lokI kihMdy Awey Zurbq
nr-isMGw Avqwr nI DIey
nw ieh swnUM
AMdr mwry
qy nw bwhr-bwr nI DIey
ivc dlHIjIN
sMGI Gu`ty
kwly h`Q pswr nI DIey
inrDn dy Gr
DI dw jMmxw
iksmq nUM hY hwr nI DIey
au`T Aw phuMcy, mornIey nI
folw G`q kuhwr nI DIey
bwhr rwjw Aw KVHw
qy nwl KVHy
Asvwr nI DIey
vwps kot-isAwly qweIN
s`By hoey iqAwr nI DIey
iek inrDn
bwbl dw lY jw
AMqm-vwr ipAwr nI DIey
(eIrw nUM sMboDn krky)

bwrU

eIrw pu`qr
qUM vI kuJ idn
tur jw lUxw nwl nI DIey
prCwvyN v`q nwl rvHIN
qy pUrI krIN sMBwl nI DIey
jd iehdw mn
vrc jwey qW
muV AwvIN cMibAwl nI DIey
myrw qy nwly bwp qyry dw
ieho iek svwl nI DIey
G`ldI rhIN
iksy h`Q swnUM
ies dw hwl
hvwl nI DIey
(s`By roNdy kmry ivcoN inkldy
hn [ iek ivdwiegI dw gIq
kuVIAW dy mUMh ’qy Aw jWdw hY [)

cOQw AMk

AjIq, bldIp qy AwSw BoNsly dy nW

(rwxI ie`CrW Awpxy mihl ’c bYTI,
rwjw slvwn dy dUjy ivAwh dI ^br
sux ky AwpxI golI nwl rudn kr rhI hY [)

ie`Crwˆ

ikhVy dyS id`qI
DI bwblw vy
ijQy lokwˆ nUM du`Kwˆ dI
swr koeI nw
ijhVy dyS c cMdry sUrjwˆ dw
Du`p AwpxI nwl hI
ipAwr koeI nw
Awdm ^or jMgl
gory ipMifAwˆ dy
fwlIˆ p`q nw Pu`l, Plhwr koeI nw
ipMfy vycxy
qy ipMfy mu`l lYxy
h`f mws qoˆ ibnw vpwr koeI nw
ijhVy dyS nwrI
Bogy nrk kuMBI
joqI pYr dI
v`D siqkwr koeI nw

golI

r`K hOslw
rwxIey sbr krlY
r`KyN Aws ikauˆ
mrd dI zwq koloˆ
mrd zwq qoˆ v&w dI Aws krnI
mMgxI irSm
Amwvs dI rwq koloˆ

ie`Crwˆ

mYˆ nw golIey, BolIey
v&w mMgwˆ
mYˆ qwˆ ieko hI mOq peI
mMgdI hwˆ
m`cy kwLjw
jIBy kuV`l pYˆdy
krnoˆ g`l kuc`jI peI sMgdI hwˆ
myry sMG ’coˆ
myrw nw swh lMGy
kwly pMD
nmoSI dy AMgdI hwˆ
rwjw hoey, cmwrI prnwey AwˆdI
PV kwljw
pIV peI QMmdI hwˆ

golI

mrd muSky
jw bihMdy nI kMjrwˆ dy
k`lI kwrI cmwrI
dI bwq kI ey
AMg cUp ky Pok jwˆ su`t idMdy
Pyr pu`Cdy jI
qyrI, zwq kIh ey ?
ijhVI ikrn nUM
AMg Cuhw bihMdy
Es ikrn dI Pyr, AOkwq kIh ey ?
l`K sUrjw
Es dI Bry hwmI
Pyr auhdw qy mrd dw
swQ kI ey
rwqIˆ hor
qy idny nUM hor huMdy
krnI igrgtwˆ dI Blw
bwq kIh ey

ie`Crwˆ

nI mYˆ igrgtwˆ dy rMg
smJdI hwˆ
pr ieh mrdwˆ dy rMg
nw smJ skI
fMg smJwˆ mYˆ kwly KV`ipAwˆ dy
pr ieh mrdwˆ dy fMg
nw smJ skI

golI

mrd lVdy
dmUMhIN dy vwˆg rwxI
ijhnUM lVn
ieh sdw hI lVI jwˆdy
ienHwˆ fMigAwˆ, Aqy nw fMigAwˆ vI
Bwg nwrI ivcwrI dy
sVI jwˆdy
keI vwr
mYˆ rwxIeyN socdI hwˆ
ikhny lyK sI ilKy nI nwrIAwˆ dy
cMdn iksmqwˆ dy
h`QIˆ cIrny nUM
pu`Ty dMdy
kFweIey nI AwrIAwˆ dy
jUn ipMjry
mrd dy Bogxy nUM
KMB nocIey
Awp aufwrIAwˆ dy
nwly pu`q deIey
nwly dwAvy vI krIey nI XwrIAwˆ dy
mwl ij`q-ijqw ky
moV deIey
ienHwˆ cMdry sUm juAwrIAwˆ dy
deIey rMgny nUM
rMg k`F lYˆdy
jweIey ASky nI
ienHwˆ llwrIAwˆ dy
p`t k`qIey
qy nwly Bu`j mrIey
lwAnq su`cIAwˆ
qMdwˆ iKlwrIAwˆ dy

ienHwˆ mrdwˆ dI zwq dI
BlI pu`CI
eys zwq qoˆ rwxIey
Bly ku`qy
byhIAwˆ Kwey ky rwKIAwˆ krn ijhVy
C`fx dr nw
Kwey ky roz ju`qy
Kw jwx nI kUlIAwˆ
lgr dyhIAwˆ
pr ieh mrd
muh`bq dy nwm au`qy
suMGdy iPrn
ieh drwˆ prweIAwˆ au`qy
mrd rihx prweIAwˆ dy sdw Bu`Ky
nI ieh auh ku`qy
jo nw krn rwKI
sMnH mwrdy
v&w dy nwm au`qy
idny hor dy drwˆ qoˆ
tuk KWdy
rwqIˆ hor dy drwˆ ’qy
jw su`qy

ie`Crwˆ

nI mYˆ golIey !
Du`p peI Arz krdI
mYnUM mYNfVw sUrjw moV dyvo
auDy-ngrIAwˆ dI DI
h`Q joVy
myry AMgwˆ ’coˆ A`g ncoV dyvo
jwˆ nI aumr dI Sw^ ’qy
tihkdI dw
myrw Pu`l hXwqI dw
qoV dyvo
jwˆ nI Zmwˆ dI
SUkdI nYN AMdr
kro f`kry
qy mYnUM roVH dyvo
ijauˆdy jI
nI kMq ivswr dyxw
eys dys dI nwr dy v`s nwhIˆ
buJ jwey sMDUr jy
mwˆg ivcoˆ
huMdw iksy vI nwr qoˆ
h`s nwhIˆ
eys dys eI kMq krqwr seIey
l`K vYl hovy
huMdw d`s nwhIˆ
nI mYˆ jwxdI
mrdwˆ dy AYb swry
mYnUM mrdwˆ dy AYb
qUM d`s nwhIˆ
hovy vYlI jy mrd
qwˆ b^S deIey
kMqy mMdw nw bolIey
golIey nI
kMq rUp nUM kwhn kr jwxIey nI
AOgux mrd dy
kdy nw PolIey nI
kdy Awpxw
mrd nw BMfIey nI
p`q AwpxI Awp nw rolIey nI
mMdr dyvqy dy
dIvw bwl AweIey
kdy Es dw islw
nw tolIey nI

golI

ieh qwˆ inrw hY
AMD-ivSvws rwxI
A`Kwˆ muMd ky KUhy dI mx BOxI
eys qrHwˆ
ies dys dI nwr rwxI
l`Kwˆ jnm nw du`Kwˆ qoˆ
mukq hoxI

ie`Crwˆ

nwrI nwˆ hI
AMD-ivSvws dw hY
nwrI sdw AinAwˆ ’coˆ jnm lYˆdI
nwrI nwm
iek AYsy Aihsws dw hY
ijvyˆ z^m ’c
pIV hY GulI rihMdI

golI

jy kr rwxIey
ieh ivSvws qyrw
qwˆ qUM AYvyˆ
slvwn nUM ro nwhIN
iek C`f pRxwey auh l`K lUxw
AYvyˆ nYxwˆ ’c
hMJ pro nwhIˆ

ie`Crwˆ

ieh nw golIey nI
ivSvws myrw
iek nwr krUpI pr kIh AwKy
ijhVI nwr nw kMq
irJw skI
nI auh doS iksy isr
kIh Qwpy
jykr rwKvwˆ
pMCI vI au`f jwey
qwˆ vI golIey fwFVw du`K huMdY
pwey kMq ivCoVw
jy nwr qweIˆ
auhdw dIn eImwn hI
lu`t huMdY
nw qwˆ Es bycwrI qoN bYT hovy
nw qwˆ Es bycwrI qoˆ au`T huMdY
dyh nYx-pRwx
nw rihx mwsw
lhU mws dw
s`Kxw bu`q huMdY
nw qwˆ iksy dy nwl hI
bol hovy
nw qwˆ iksy dy nwl hI
ru`s huMdY
myry idl dw hwl
A`j eIkxw hY
bIAwbwn ijauˆ iek aujwV hovy
hovy is^r dupihr
qy lU vgdI
qwˆby rMg mhInVw
hwV hovy
dUr dUr qk koeI nw ru`K hovy
twvIN twvIN koeI
Qohrwˆ dI vwV hovy
Es ivc aujwV hovy
mVHI bldI
isr ’qy au`fdI
igrJwˆ dI fwr hovy
hovy hvw vgdI nwl ihckIAwˆ dy
iek cu`p Awvwzwˆ
rhI mwr hovy

ieauˆ jwpy
ijauˆ fYx koeI kry ip`Cw
jykr rqw vI ikqy
Ktkwr hovy
iek fr l`gy
Awvy JuxJuxI ijhI
dUjI cI^
klyijauN pwr hovy
nI koeI kho slvwn nUM
jw AVIau
mYnUM suMn aujwVwˆ ny Kw jwxw
mYˆfI cMdrI rUh ivc
rox ku`qy
myrw sUrjw mu`K
kumlw jwxw
mYnUM Awpxy COirEˆ fr l`gdw
mYnUM myirAwˆ COirAwˆ
Kw jwxw
kihxw, pUrn dy nwˆ dw vwsqw jy
iek vwr Aw mu`K
ivKw jwxw

golI

ijhVw idvs Awauxw
ivc kbr rwxI
auh bwhr qwˆ kdy nw AwivAw eI
rweI Gty
nw vDy hI iql mwsw
Duroˆ m`Qy jo lyK ilKwivAw eI
Aswˆ nwrIAwˆ
mrdW dy pYr PV-PV
pIrwˆ-mwrIAwˆ
mwn gvwivAw eI
cMn srvrIN qYrdw SYl BwvyN
ivc vihxIAwˆ
kdy nw BwivAw eI
iek Arz guzwrwˆ
mYˆ nwrIAwˆ nUM
jdoˆ Es qoˆ mrd ^uSbo mMgy
nwrI mMg ley
Es dI mulK swrI
Es iCx nw
Es dI jIB sMgy
k`Fy illHIAW, dvy auh l`K JWsw
Edoˆ qIk nw nwr
^uSbo vMfy
jdoN qIk nI mrd nw hukm mMny
isr Bwr nw ho ky
drIN vMjy
pr qUM rwxIeyN
J`l Klyr nwhIˆ
kwhdy leI quM hMJU peI roVHdI eyN ?
iek dYˆq nUM dyvqw
smJ kwhnUM
gory h`Q nmwxIeyN joVdI eyN
jo nw mws qoˆ v`D
svwd jwxy
^UnI iSkrw peI Gry nUM moVdI eyN

hwey nI nwrIey
mYNfVy vqn dIey
JUTy mrd leI
jwn ikauˆ qoVdI eyN ?

vyK AMD-ivSvws
ieh nwrIAwˆ dw
kdy roh AwauNdY
kdy moh AwauNdY
iek iCx cwhvwˆ iehdI krwˆ pUjw
dUjw n&rqwˆ dy sr
Coh AwauNdY
ieh mrd ksweI v`q duMbIAwˆ jo
by-jIBIAwˆ nwrIAwˆ
koh AwauNdY
rUp Dwr prmySr dw
ikMJ ^Ory
A`lHV supn nI
nwr dy Coh AwauNdY

ie`Crwˆ

srmw ku`qI sI
ieMdr dy drwˆ au`qy
AsIN mrdwˆ dy drwˆ ’qy ku`qIAwˆ hwˆ
tu`kr fMg dw
Kw AsIs deIey
Cwvyˆ kMDwˆ dI Durwˆ qoˆ su`qIAwˆ hwˆ
ku`J myc
qy ku`J nw myc AweIAwˆ
AsIˆ mrdwˆ dy pYrwˆ ’c
ju`qIAwˆ hwˆ

jy mYN bwˆJ huMdI
qwˆ nw du`K huMdw
auhdy ivhVy mYˆ cwnxw roiVHAw nI
cMn huMidAwˆ
c`T ivAwh AwˆdI
myrI pIV dw mu`l nw moiVAw nI
iek pu`q Bory
dUjw pqI Ku`sw
m`Qw C`f muk`dr ieauˆ dOiVAw nI
nI mYˆ ik`q vM\wˆ
qy mYˆ ik`q jwvwˆ
mYnUM koeI vI
rwh nw AhuiVAw nI
pUrn C`f Bory
muVwˆ pyikAwˆ nUM
ieh vI golIey bwq nw TIk jwpy
DIAwˆ
mwn kI krn nI ipCilAwˆ ’qy
DIAwˆ kdoˆ ny KVdy
nI moV mwpy
jykr mwipAwˆ dy Gr
muVn DIAwˆ
v`jy Fol nmoSI dw ku`l pwsy
nI mYˆ frwˆ
ik fwFI kuc`jVI mYˆ
^Ory j`g vl`lI nUM
kIh AwKy ?

golI

mrd mMgdy
rwxIey ipMifAwˆ nUM
koeI vI mrd nw kdy sMqwn mMgy
kwm-dyv dw pu`q
hr mrd zihrI
eys leI nw nwr nUM kdy fMgy
auh qwˆ fMgy
ik AMqr dI Btkxw dy
lWbU m`cdy rqw ho jwx TMFy
iek iv`s zihrIlI
hY vwSnw dI
ijhVI mrd nI
nwr nUM roz vMfy
ies iv`s dw PL
sMqwn rwxI
nwrI iv`s hY grB ivc leI iPrdI
iek izhnI A`XwSI
mnu`K dI nUM
nwrI ku`K dI pIV hY khI iPrdI
AYvyˆ mmqw
dy nSy ’c cUr ho ky
nwrI s`q Asmwnwˆ ’c peI iPrdI
nwrI mrd dy
koJ qy kUV nUM vI
AYvyˆ v&w dw nwm
hY deI iPrdI
v&w nwm nw rwxIey
vwSnw dw
v&w nwm hY Pu`lwˆ ’c mihkdw nI
ijvyˆ Du`p ivc
moqIAw rMg GuilAw
swgr jIkxw cMn nUM sihkdw nI
cMn smJ
ckor ijauˆ A`g au`qy
KMB swVny qweIˆ Aw bYTdw nI
pr nI ig`Twˆ QIˆ
nwr nUM mrd imx ky
JUTw vwˆg ksuMBVy
tihkdw nI

ku`jw B`jy
qwˆ su`tdy KoilHAwˆ QIˆ
nwr B`jy
qwˆ muV jwey mwipAwˆ dy
j`g h`s pYˆdw
jMmx vwlIAwˆ ’qy
du`K mMnx prwey ikauˆ hwisAwˆ dy
kdy mMgUAwˆ
mOq nw Aw jWdI
kuVy rwxIey igrJwˆ dy AwiKAwˆ dy
jMmx vwly
qy dUsrw r`b s`cw
im`qr do hI
idlwˆ dy pwitAwˆ dy

ie`Crwˆ

ru`sy Xwr
qwˆ golIey mn jwˆdw
ru`sI nwr nw koeI mnw skdw
A`g l`gI
ijauˆ bwˆs dy jMglwˆ nUM
ikMnw vrHy, nw myG buJw skdw
ru`sI nwr
qy j`g hoey iek pwsy
koeI nw Es nUM Pyr hrw skdw
A`Twˆ kUtwˆ dy idgD
vI Awaux Bwvyˆ
auhdw pYr nw koeI
ihlw skdw
pr mYˆ ru`swˆ
qwˆ golIey ikM\ ru`swˆ
ikhdy Awsry pUrn nUM C`f jwvwˆ
qdoˆ qIk
kIh muVwˆ mYˆ pyikAwˆ nUM
pu`qr BoirauN jy nw k`F jwvwˆ ?
Twrwˆ vrHy dI sihkdI
A`j kIkx
ru`K AwieAw bhwr ’qy v`F jwvwˆ
jy nw mwˆ hovwˆ
it`kI au`gdy nUM
C`f mulK slvwn dw
l`d jwvwˆ

nwrI
pqI dw ihjr qwˆ sih jwˆdI
pr pu`q dw ihjr nw sih s`ky
iJMJn vyl by-jVHI v`q
nwr jIvy
pr p`iqAwˆ bwJ nw rih s`ky
ibnW pu`q
ieauˆ nwr mjbUr hovy
ijvyˆ pwxI ’qy lIk nw vih s`ky
ijvyˆ ivDvw nUM
iksy QIN ieSk hovy
pr auh iksy nUM
kdy nw kih s`ky
s`k sOkxwˆ huMdIAwˆ
ik`krwˆ dy
moeIAwˆ K`lwˆ vI jo rMg lYˆdIAwˆ nI
byhy mrd nUM
muskVI nwl mwrn
Akl dSrQwˆ dI fMg KwˆdIAwˆ nI
rwm iksy dw
vxwˆ nUM tor dyvx
Brq au`cVy q^q bhWdIAwˆ nI
s`c sUeI dy n`ikauN
aUT lMGy
JUT sOkxwˆ, s`c kmwˆdIAwˆ nI

jdoˆ pu`q dI golIey
Xwd Awvy
myry AWdrIN srkVw rVkdw nI
DuKy kwljw
ijgr ’c s`l pYˆdy
idl vwˆg imrdMg dy DVkdw nI
m`Qw pwtdw
ju`sy ’c pYx icxgwˆ
BwˆbV DuMnI dy lwgy jhy BVkdw nI
bu`lH su`kdy
jIB kumlw jwˆdI
swh sMG dy ivc hI
Atkdw nI

nI mYˆ frwˆ
ik lUxw nw lUxw BMny
nI koeI hor nw cMn cVHw jwvy
pihlwˆ Kw geI
isry dw sweIˆ myrw
myrw pu`q vI ikDry nw Kw jwvy
tUxyhwrnwˆ
ienHwˆ phwVnwˆ dy
rUp vyK nw koeI niSAw jwvy
l`Kwˆ jnm QIˆ Es dI
rUh Btky
ijhVw ienHwˆ nUM AMg Cuhw jwvy
tUxy, jVIAwˆ
qy Dwgy qvIq kihMdy
pihloˆ jMmxoˆ ienHwˆ nUM Aw jwvy
murdw k`F ky
kbr ’coˆ Bog kr ley
jy koeI mrd nI nwr nM Bw jwvy

mYˆ swˆ socdI
pUrn dw BoirauN hI
bs inkldy kwj rcw dyswˆ m`Qy icqr ky
Awp mYˆ Folkwˆ dy
Sgn Byˆ ky gOx bTw dysW
vMfUM BwjIAwˆ
mihMdI ’c h`Q rMgUM
vtny imlK dI g`lH ’qy lw dysW
hUr mrmrI
l`B blOr vrgI
pu`qr pUrny dy lV lw dyswˆ
rhI idlwˆ dI
idlwˆ ’c g`l swrI
cwA mry kuAwry hI golIey nI
ijhVy ivhVy
klyS nI Awx vVdw
Es ivhVy ’coˆ ^uSI nw tolIey nI
kihMdy
Grwˆ ’c BUq pRyq v`sx
bol kMD qoˆ au`cI jy bolIey nI
Gr hoey klyS
qW Qyh QIvy
r`q au`lU dI drwˆ ’qy fohlIey nI
jIvy lUxw
qy jIvy slvwn aus dw
Fly sUrjwˆ Du`p qoˆ kIh lYxw ?
QoVHI lMG geI
QoVHI hY lMG jwxI
Aswˆ iK`c DrUh ky jI lYxw
mu`Koˆ kdy slvwn nUM AwKxw nhIˆ
Aswˆ jIB nUM hoTwˆ ’c sI lYxw
pwsy mwrdy
aumr dI rwq lMGU
im`Tw zihr
judweI dw pI lYxw

golI

jIvyˆ SwhxIeyN
myrIey rwxIeyN nI
mYQoˆ qYNfVw du`K nw vyK huMdw
KwDw lUx
mYˆ qyirAwˆ CMinAwˆ dw
rudn vyK nI kwljy Cyk huMdw
l`gI A`g
nsIby nUM vyK qyry
mYQoˆ sih nw cMdrw syk huMdw
rUp rox
qy krm ny bih Kwˆdy
swrw kudrqwˆ dy h`Q Byq huMdw

iek Arz krdI
jy nw burw mMnyN
cwr idnwˆ leI prq jwau mwipAwˆ dy
pOx pwxI vI bdilAwˆ
ijMd mihky
pwxI Bly pr pyikAwˆ pwisAwˆ dy
pwsw priqAwˆ
rogI dw rog Gtdw
du`K vDx iek`ilAW bYiTAwˆ dy
gMgw jwey ky
Bwvyˆ nw pwp Duldy
ku`J vihm pr ruVHn
nI nHwiqAwˆ dy

qYˆfw pu`q nI mYNfVw pu`q rwxI
icMqw Es dI
r`K nw rweI sIny
pUrn BoirauN
inklxy qIk rwxI
pUry pey nI
hwlVy pMj mHIny
Ajy au`KlI
mohlw nI mwrny nUM
p`ky Dwn dw
iksmqIˆ hoey cIny
roz jwey ky
Es dI ^br lYswˆ
r`Kwˆ mYˆ vI
mwˆ dw drd sIny

ie`Crwˆ

jw nI golIey
AwK rQvwn qweIˆ
plwˆ iCxwˆ QIˆ
rQ nUM joV dyvy
DI iksy ibgwnVy
bwbly dI
aUDy-ngr dy
mihlwˆ nUM moV dyvy
ijhVI vyl vDweI
slvwn ivhVy
jVoˆ pu`t dyvy
Pu`lwˆ nUM qoV dyvy
myrI
Zmwˆ dy kwilAwˆ p`qxwˆ ’qy
kwlI byVI
hXwqI dI boV dyvy
( ie`Crwˆ isskIAwˆ BrdI hY[ golI au`T ky clI jwˆdI hY [)

pMjvW AMk

aumw, aurmlw qy AnUM dy nW

(pUrn BoirauN inkl ky kuJ idnW qoN
lUxw dy mihlW ’c TihirAw hoieAw
hY [ lUxwˆ AwpxI shylI eIrw nwl mihl
dy cbUqry ’c bYTI g`lwˆ kr rhI hY[ bwhr
in`kw in`kw mIˆh vrH irhw hY [)

lUxw

seIey !
ieh idn kYsy Awey
iB`jy is`jy qy Alswey
ggnIˆ kwly GnIAr Cwey
s`qy rMg pRwhuxy Awey
huxy qwˆ Du`pVI bwZwˆ ivc sI
huxy qwˆ Du`pVI au`f geI byly
huxy qwˆ Du`pVI nzr nw Awey
huxy qwˆ mMdr dy klswˆ ’qy
bYTI mMd mMd muskwey

huxy qwˆ AMbr iKV iKV h`isAw
huxy qwˆ nYxIN hMJ Br Awey
huxy dwmnI gl dw gihxw
huxy qW s`pxI vwˆg frwey

huxy qwˆ jMgL mor boilAw
huxy qwˆ ru`K ivc rox bMbIhy
huxy J`lwrIN dwdr h`sy
huxy qwˆ koiel peI kurlwey

huxy qwˆ Swm Gtw ivc bgly
myG-ibRC dy Pu`l sn lgdy
ic`ty kMvl srovr qrdy
huxy qwˆ DrqI nHwqI DoqI
huxy qwˆ aus ny vwl vDwey

ievyˆ qwˆ au`fdy jwˆdy swrs
ijvyˆ iksy ny hwr guMdwey
qy DrqI dI ijvyˆ pujwrx
AMbr dy idauqy gl pwey

huxy qwˆ seIey kIh peI socwˆ
ies ru`qy mYˆ mrnw locwˆ
kihMdy ies ru`qy jo mrdw
sIq swˆvlI Gt bx jwey
muV DrqI dI jUn nw Awey

pr eyny vI Bwg nw seIey
mYˆ cMdrI nUM mOq hI Awey
qyrI sKI shylI lUxw
myGilAwˆ dI jUn hMFwey
ho ky bUMd bUMd ikr jwey

mYˆ moeI nUM ku`J nw su`Jdw
nw mYnUM ku`J smJ hI Awey
lUxw qoˆ A`j lUxw qIkx
seIey koeI vI rwh nw jwey

lUxw dy AMqr dI lUxw
A`j lUxw qoˆ dUr bVI hY
A`g dw iek jMgl hY ijs ivc
auh inr-Sbd Afol KVI hY

hr sU Agn-puSp mihky hn
A`g ivc iek mihkwr rlI hY
ikqy ikqy koeI A`g dI iqqlI
Agn-puSp ’qy au`f rhI hY

dsIˆ idSwvIˆ A`g hI A`g hY
Agn-kQUrI hu`l rhI hY
swvI A`g dy cihkx pMCI
sUhI A`g dI Gtw cVHI hY
pr A`g dy jMgl ivc lUxw
suMn, sIq qy TrI TrI hY

suxyN qwˆ seIey s`c d`sdI hwˆ
jd mYˆ pUrn nUM q`kdI hwˆ
ijvyˆ koeI kivqw rcdI hwˆ
Agn-lok ivc jw vsdI hwˆ

swhvwˆ dy ivc sMdl mOly
qn ’coˆ mihk cMdn dI Awvy
idl dI imrgwvlI suhwvy
A`g dw imrg kQUirAw jwvy

A`g dw imrg jwˆ cuMgIAwˆ Brdw
ku`l dyhI dw jMgl frdw
swh dw purw CqwbI vgdw
koeI koeI p`q Akl dw JVdw
pr ieh A`g dw imrg nw crdw

AMdr vwV idAW l`K m`qwˆ
eys imrg dw kIh kIh d`swˆ
kwly k`pVIˆ bMnHwˆ A`Kwˆ
bMnH hXw dy pwvy r`Kwˆ
A`g dw imrg mYˆ kIkx f`kwˆ

nw iehnUM bwZ bwZIcw Bwvy
mihlwˆ dI Cwˆ rws nw Awvy
nw rwjy dI syj suKwvy
nw sony dI Gwh hI Kwvy
A`g dw imrg AMgwry cwhvy
mry ipAw pUrn dy hwvy

eIrw

lUxw !
ieh qUM kI kihMdI hYˆ
Agn-imrg qy A`g dw jMgl
ieh kI bwq jhI pwˆdI hYˆ
qUM pUrn qoN kI cwhuMdI hYˆ ?

lUxw

Agn-imrg leI A`g cwhuMdI hwˆ

eIrw

A`g cwhuMdI hYˆ
auh qwˆ iek ivvrijq A`g hY
ieh kI kUV bkI jwˆdI hYˆ ?
aus A`g dy ipMfy ivc qyry
Awpxy ipMfy dI hI loA hY
aus dy mUMh ivc ie`Crwˆ dI nw
qyry du`D dI vI ^uSbo hY
qyrI qy pUrn dI AgnI
aumr ’c by-S`k swvyˆ koh hY
iPr vI qyrI ku`K ivc seIey
aus dy grB-jUn dI Coh hY
pUrn dI k`c-AMgI ru`q ’qy
jnm pIV dw im`Tw moh hY
TIk hY qyrI cMdn dyhI
rcn-pIV qoˆ Ajy ACoh hY
pr irSqy Aihsws dy Pu`lwˆ
dI icrjIvI jhI ^uSbo hY

lUxw !
kdy ivvrijq A`g nUM,
s`c kihMdI hW, h`Q nw lweIN
Agn-imrg dI pUrn A`gy
jIvn jogIey bwq nw pweIˆ
DrqI dI nwrI nUM vyKIˆ
icRqr-hIx nw kdy khweIˆ
pUrn nUM pu`qr kr jwxIN
pu`qr-Bog kdy nw cwhIN
Agn-imrg nUM vyc ksweIAwˆ
aus dI pu`TI K`l luhweIˆ
swrw cMbw dys nw BMfIˆ
bwbl dy isr Kyh nw pweIˆ

lUxw

eIrw !
qUM vI s`c suxwieAw
qUM vI lUxw dy z^mwˆ ’qy
m`qwˆ dw bs lUx hY lwieAw
qYnUM vI ku`J smJ nw AwieAw
DrmI bwbl pwp kmwieAw
lV lwieAw myry Pu`l kumlwieAw
ijs dw ie`Crwˆ rUp hMFwieAw
mYˆ pUrn dI mwˆ
pUrn dy hwx dI !
mYˆ aus qoˆ iek cuMmx v`fI
pr mYˆ kIkx mwˆ auhdI l`gI
auh myrI grB-jUn nw AwieAw
seIey nI mYˆ DI vrgI
slvwn dI [

ipqw jy DI dw rUp hMFwvy
qwˆ lokwˆ nUM lwj nw Awvy
jy lUxw pUrn nUM cwhvy
icRqrhIx khy ikauˆ
jIB jhwn dI [

icRqrhIx qy qwˆ koeI AwKy
jykr lUxw vycy hwsy
pr jy hwx nw l`Bx mwpy
hwx l`Bx ivc g`l kIh hY
Apmwn dI ?

lUxw hovy qwˆ AprwDx
jykr AMdroˆ hoey suhwgx
mihk auhdI jy hovy dwgx
mihk myrI qwˆ kMjk
mYˆ hI jwxdI [

seIey nI mYnUM dy nw m`qwˆ
drd idly dw kIkx d`swˆ
irSqw ikMJ pCwnx A`Kwˆ
A`g imlI nw lUxw nUM
jy hwx dI [

A`g dw irSqw swVx q`k hY
A`g dw irSqw cwnx q`k hY
Agn-imrg nUM mwrx q`k hY
hor jvwnI irSqw nw
koeI jwxdI [

seIey jd myrI kMcn-dyhI
syj sulgdI Coh AwauˆdI hY
Awpy ’coˆ mYnUM bo AwauˆdI hY
aus iCx dI by-cYnI
qUM nw jwxdI [

auh iCx huMdw svrgoN v`fw
iBMnI jhI mihk ivc iB`jw
mdrw dy srvr ivc if`gw
auh iCx seIey koeI koeI
ijMdVI mwxdI [

myrw vI jd auh iCx Awvy
lUxw ’coˆ lUxw mr jwvy
aus iCx dI mYnUM mihk nw Bwvy
Kwx pvy mYnUM syj kuVy
slvwn dI [

auh iCx dyh ivc jd bldw hY
m`Qy dy ivc s`p cldw hY
seIey mYnUM ieauˆ lgdw hY
grB pIV jhI pIV
ijvyˆ hwˆ mwxdI
ipMfy dI im`tI ’coˆ supnw
CwxdI [

Es Agn-iCx mYˆ roˆdI hwˆ
Es Agn-iCx mYN h`sdI hwˆ
Agn-Pu`lwˆ dy jMgl dy ivc
nMgI-Al& jhI n`cdI hwˆ
Awpxy hI prCwvyˆ koloˆ
dUr durwfy peI n`sdI hwˆ
ieauˆ l`gdw hY ijauˆ AMnHI hwˆ
iPr vI sB ku`J peI q`kdI hwˆ
grB-vwx s`pxI dy vwkx
Apxw Awp hI f`sdI hwˆ

iPr !
hr idvs dy iqVky hoey
drpx dy AMdr
Awpxy zihr-vil`sy ichry nUM q`kdI hwˆ
hr ichrw
myry ’qy h`sdw
hr ichry ’qy mYˆ h`sdI hwˆ
Awpxy ichry dI vlgx ivc
jw PsdI hwˆ
Awpxy hI ichry dIAwˆ kMDwˆ
mYˆ t`pdI hwˆ
kMDwˆ t`p t`p mYˆ h&dI hwˆ
iPr q`kdI hwˆ
ik ieh kMDwˆ kohwˆ qIkx
ieMj PYlIAwˆ
ik ikDry vI AMq nw hovx
mYˆ ienHwˆ kMDwˆ ’qy rovwˆ
ieh kMDwˆ myry ’qy rovx
hr ichrw
ienHwˆ kMDwˆ auhlyy ivMgw jwpy
lUxw qoˆ lUxw dy
nkS nw jwx pCwqy
iPr ieauˆ jwpy
ieh kMDwˆ lUxw ’qy if`gx
rwq brwqy
qy lUxw dI hoˆd gvwcy

jwˆ iPr l`gdw
mYnUM cwnx ivc vI
Awpxw Awp nw l`Bdw
myrw hI ichrw nw myrI
dyh ’qy s`jdw
myrw koeI vI nkS
nw mYnUM myrw lgdw
Awpxy ichry dy nkSwˆ dI
BIV juVI ’coˆ
Apxw hI ichrw nw l`Bdw
sB kMDwˆ dy hyTwˆ d`bdw
seIey !
kuJ vI smJ nw AwauˆdI
seIey !
ku`J vI pqw nw cldw
runw-mn bs idn Br jldw
iek sdIvI Btkx jhI ivc
mr mr ijaUˆdw
ijauN ijauN mrdw

hr idhuM dw jwˆ sUrj cVHdw
mn eydwˆ mihsUs hY krdw
ikrnwˆ sMg ikrnwˆ bx au`fdw
cwnx dI cwly hY cldw
hr z`ry dy mUMh nUM q`kdw
hr iek pOx dw bu`lw PVdw
kdy pqwlIˆ ieh jw lihMdw
AMbr dI kdy pOVI cVHdw
^Ory J`lw iks nUM l`Bdw
^Ory J`lw kI hY krdw ?
iek pl vI ikDry nw KVHdw
jwˆ iPr seIey eIkx lgdw
ijauN lUxw ny hr iek idhuM dw
jnm jnm qoˆ dyxw krzw
jo hr iCx hY rihMdw sUMdw
jo hr pl hY jwˆdw vDdw

idn Br bs bycYnI idl nUM
KwˆdI rihMdI
jwˆ ^uSboeI idl sVdy dI
AwauˆdI rihMdI
jwˆ ^wmoSI mUk ibrhVw
gwauˆdI rihMdI
lUxw hI lUxw ’qy h`sdI
lUxw qoˆ lUxw SrmwauˆdI
hr pl
Agn iCxwˆ dI s`pxI
rUh dIAwˆ k`lrIAwˆ ivc n`sy
BY dw BUq-BUqwxw n`cy
hr iek idhuM dw crKw fwh ky
lUxw bYTI ikrnwˆ k`qy
iPr ikrnwˆ dw r`sw v`ty
muV lUxw
ikrnwˆ dw r`sw
aumrwˆ dI C`q qoˆ ltkwey
s`q-rMgy r`sy dw Pwhw
lY ky lUxw in`q mr jwey
pr lUxwˆ nUM
mOq nw Awey

eIrw !
mYˆ qwˆ icrwˆ icrwˆ qoˆ
suMn KlwA ivc ltk rhI hwˆ
mVHIAwˆ dy ivc is^r dupihry
bd-rUhwˆ v`q Btk rhI hwˆ
myry pYrwˆ Q`ilauN
DrqI inkl cu`kI hY
myry isr dw
auqlw AMbr iqVk cu`kw hY
hoˆd myrI dw pYr
icrwˆ qoˆ iQVk cu`kw hY
hux hoxI dI pOx
aufweI iPrdI hY
lUxw qy lUxw dI
im`tI ikrdI hY

eIrw

lUxw !
ieh qwˆ rIq
bVy hI icr dI hY
Awpxy ’qy
AwpxI hI im`tI ikrdI hY
hr DrqI ’qy
ijaUxw pYˆdw iPr vI hY
ies DrqI dI hr nwrI hI
lUxw hY
hr nwrI dw nr hI
suhj-ivhUxw hY
hr nwrI dw bu`q
muh`bqoN aUxw hY
ipAwr Gwt dw hr ivhVy ivc
tUxw hY

eyQy hr bwbl hI
AwpxI DI ’qy mrdw
qy ieQy hr mwˆ hI
pu`qr ’qy hY mrdI
byhI r`q s`jrI nUM CldI
hr iek nwr ivlMibq
Awqm-Gwq hY krdI
AwpxI hI aumrw dy
pwly ivc hY TrdI
Awpxy hI AMgwˆ dI
AgnI ivc hY sVdI
in`q ikrnwˆ dw r`sw v`t ky
sUlI cVHdI
pr nw ijaUNdI
nw hI mrdI

ieQoN dw hr purK hY
slvwn ijhw
hr lUxw dy m`Qy ’qy
Apmwn ijhw

ieh DrqI
iek ngn npuMsk bsqI hY
eyQy rotI mihMgI
nwrI ssqI hY

ies bsqI dIAwˆ glIAwˆ
Aqy bwzwrwˆ auhly
hr iek mihl dI mmtI
qy dIvwrwˆ auhly

hr iek Gr dy bUhy
qy bwrwˆ dy auhly
hr nwrI dI syjw hI
bs sulg rhI hY
hr nwrI hI lUxw vwkx
ivlk rhI hY

ies bsqI ivc
Swm jdoˆ Aw FldI hY
ieklwpy dI pOx jhI iek
cldI hY
hr Gr dy cu`lHy ivc
nwrI bldI hY
pr nwrI hI AwpxI Awpy
A`g mwxdI
Awpxy rUp ’qy Awpy hI
bs mrdI hY
eyQy sB nr
Agn-hIx hn v`sdy
nwrI dy COry qoˆ n`sdy
AMdroˆ bMd drvwzy krky
JIQwˆ ’coˆ nwrwˆ QIˆ q`kdy
qy AwpxI hoxI ’qy h`sdy
ies bsqI ivc
hr koeI mr cu`kw hY
iek dUjy nUM
AwpxI AwpxI
kbr nw d`sdy
iek dUjy dI mOq ’qy h`sdy

eyQy A`g nUM
A`g nhI imldI hY
ieQy hr SY
rotI bdly quldI hY
hr lUxw
eyQy rotI ^wiqr igrvI hY

eyQy
ipAwr, muh`bq rotI dw hI nwˆ hY
Drm Aqy A^lwk vI
rotI dw hI nW hY
Akl, ielm, qy hunr vI
rotI dw hI nwˆ hY
iq`Q-vwr, iqauhwr vI
rotI dw hI nwˆ hY
rotI ^wiqr hr lUxw
pUrn dI mwˆ hY
ies bsqI ivc rotI hI
mihbUbw Qwˆ hY

eyQy koeI vI
Pu`l nhIˆ iKVdw hY
idn dIvIˆ
glIAwˆ ivc pihrw iPrdw hY
hr iek moV ’qy Awpxw
swieAw imldw hY
Awpxy ’qy Awpxw hI
kUVw ikrdw hY

eyQy hr vsnIk
inKVvIˆ S^sIAq hY
Awpxy h`Qoˆ hr koeI
ieQy by-ie`zq hY
Awpy qoˆ hr koeI
Awpy hI l`ijq hY
eyQoN dI sOZwq
nmoSI, iz`lq hY

qUM ies bsqI ivcoˆ
lUxw kI l`BdI hYˆ ?
nMigAwˆ dy ivc
Awpxw Awpw ikauˆ k`jdI hYˆ ?
qUM nMigAwˆ ivc
nMgI cMgI lgdI hYˆ

Agn iCxW dw
lUxw, qUM Aihsws jlw dy
lUxw ivcoˆ
lUxw dI qUM hoˆd guAw dy
qUM lUxw nUM
AiqRpqI dw zihr KuAw dy
qyry ipMfy ivc jo
Agn-imrg n`sdw hY
aus dw h`QIˆ
glw dbw dy
Awpxy ipMfy dy pwxI ivc
Gol ky mdrw
jd mMgy slvwn
qUM h`QIˆ Awp ipAw dy
lUxw dy AMdr dI lUxw
nUM mrvw dy
iF`f dy AMdry kbr bxw dy
ies lUxw dI Xwd Bulw dy
aus lUxw dw
hr iek supnw
AwpxI im`tI hyT dbw dy

eys dys hr nwr
jdoˆ prnweI jwvy
aus idn qoˆ
bImwr jhI ho jwvy
bwbl ivhVy cwnx dy
bUty nUM d`b ky
pqI leI prCwvyˆ nUM
lY jwvy
hr lUxw hI
AMqr dI lUxw mrvwvy
hOky Br Br aumr ibqwey
iPr jd syjw mwnx jwvy
cwnx dy supny dw auhnUM
supnw Awvy
qy aus dw AMdr du`K jwvy
auh supny ivc
aus supny dw ipMfw mwxy
pr koeI hor hI supnw
aus dw ipMfw Kwvy
lUxw !
hr lUxw hI
bs eydwˆ mr jwvy
cwnx dy supny
bs supny hI lYNdI
in`q prwey supny dy sMg
Bog rcwvy
qy auh grBvqI ho jwvy

hr iek grBvqI qd AwpxI
ku`K ivc Jwky
pIV dw bUtw au`gdw jwpy
pIVwˆ dy bUty dI Cwvyˆ
aus dI hr iek pIV gvwcy
qd nwrI qoˆ
bIqy idvs nw jwx pCwqy
bwbl ivhVy d`ibAw supnw
sONdw jwpy

lUxw

eIrw !
kUV &ls&w qyrw
idl nw poNhdw
bwbl dy ivhVyy dw supnw
kdy nw suxdw
Avcyqn m`Qy ivc ikDry
rihMdw BOˆdw
mrn-idvs q`k hMJU hMJU
rihMdw roˆdw

seIey !
aumr sulgdI
DIAwˆ dI jwˆ AwauˆdI
hr DI hr bwbl dy
ivhVy supny lYˆdI
seIAwˆ dy sMg
iek idn auh Kyfx hY jwˆdI
Pu`lwˆ l`dy jMgl dy ivc
auh guMm ho jwˆdI
seIAwˆ nUM auh l`BdI
qy Awvwzwˆ lwˆdI
pr koeI sKI nzr nw AwauˆdI
qy auh iek bUty dI Cwvyˆ
Q`k tu`t ky hY jw bihMdI

Pyr iksy, prI lok ’coˆ
iek Sihzwdw Awauˆdw
qy auhnUM
auh ku`l jMgl dI sYr krwauˆdw
iek idn Pyr ievyˆ dw Awauˆdw
auh Sihzwdw,
Es kuVI nUM
vr ky dUr dyS lY jwˆdw
h`sdw h`sdw gwauˆdw gwauˆdw
iek pl dw jy pvy ivCoVw
auh mr jwˆdI
auh mr jwˆdw
pr seIey
ieh supnw, supnw hI rih jwˆdw
Sihzwdy Qwˆ vrn koeI
dwnv Aw jwˆdw
vrky s`qvIˆ koTI pwˆdw
roz rwq nUM
Borw Borw kr ky Kwˆdw
hr DI dw hI supnw hY
z^mI ho jwˆdw
bwbl dy ivhVy dw supnw
bwbl dy ivhVy rih jWdw

pr mYˆ bwbl ivhVy
jo sI supnw q`ikAw
jo supnw mYˆ auixAw, k`iqAw
aus supny ivc
pUrn vrgw sI koeI v`isAw
aus supny ivc
pUrn vrgy rMg Guly sn
pUrn dy AMgwˆ hI vrgy
AMg Guly sn

auh supnw sI
pUrn dy prCwvyˆ vrgw
jo myry nYxIˆ
rwq idny sI rihMdw qrdw
aus supny ’qy mYˆ swˆ mrdI
auh supnw myry ’qy mrdw
ieauˆ lgdY
ijauN mYˆ qy pUrn
jnm jnm dy hoeIey swQI
pr ipCly jnmwˆ ivc ikDry
dohwˆ dI geI hoˆd srwpI
iek rUh do hMswˆ ivc pwtI
iek dUjy ny
iek dUjy dI
ikMny jnm nw Skl pCwqI
iksy vfyry pwp dy kwrn
mYQoˆ myrw pUrn guMimAw
qy mYˆ pUrn leI gvwcI
pr mYˆ
pUrn dy rwhvW dw
guMimAw koh hwˆ
mYˆ pUrn dy AMgwˆ ’coˆ
AwauˆdI ^uSbo hwˆ
mYˆ auhdy mu`K ’coˆ ikrdy
Sbd dI mdrw hwˆ
mYˆ pUrn dy m`Qy dy
sUrj dI loA hwˆ

eIrw

hwˆ lUxw !
eIkx hI l`gdw
hr AwdrS-hIx pRwxI nUM
hr AwdrS hI Awpxw l`gdw
jo ichrw Awpxw nw huMdw
jnm jnm qoˆ guMimAw l`gdw
AsMquSitq hr kwm hmySw
sMquSitq hr kwm ’qy mrdw
sMquSitq hr kwm qoN jldw
hr ichry dy nkS Poldw
hr ichry ’coˆ aus nUM l`Bdw
hr lUxw nUM
hr pUrn hI Awpxw l`gdw
imRg-iqRSnw dI ies ikirAw ’coˆ
pr lUxw kuJ vI nw l`Bdw
kwm dI mwrU jvwlw AMdr
nhuMEN isr q`k rihMdw sVdw

AsIˆ qwˆ lUxw !
by-sMqoKy kwmI hwˆ
iek ikirAw ivc s`By
AMqrjwmI hwˆ
puSqo-puSqI iek dUjy qoˆ
nwmI hwˆ
kwm leI iek dUjy qoˆ v`D
dwnI hwˆ
in`q nvyˆ ichry dw pINdy
pwxI hW

( mIˆh qyz ho jwˆdw hY, pUrn iB`ijAw hoieAw
cbUqry ’c dw^l huMdw hY ! eIrw au`T ky clI
jwˆdI hY[ pUrn dy dUDw vsqr auhdy ipMfy nwl
icMmVy hoey hn[ lUxw aus v`l ipAwr BrI q`kxI
nwl vyK rhI hY[ pUrn h`Q joV ky prnwm krdw hY [)

lUxw

pUrn !
A`j dI ru`q bVI hI
ipAwrI hY [

pUrn

hwˆ mwˆ jI
ijvyˆ roˆdI ibrhx
nwrI hY [

lUxw

hwˆ pUrn !
qUM s`cI g`l aucwrI hY
ieh ru`q hMJUAwˆ l`dI
ibrhw-mwrI hY !
pUrn !
ieMdr dyv jdoˆ ru`qwˆ sI GVdw
aunHwˆ idnwˆ ivc
AYNdr nwˆ dI iek prI nUM
kihMdy bVw hI ipAwr sI krdw
hr mOsm dw rMg
auhdy rMgwˆ ’coˆ lYˆdw
ru`qwˆ dw AwDwr
auhdI mudrw ’qy krdw

kihMdy
jd auh h`sI
ru`q bhwr bxI
kwmI nzry q`kI
qwˆ AMigAwr bxI
ivc audwsI m`qI
qwˆ pq hwr bxI
syjw mwx ky Q`kI
TMfI Twr bxI
Jwˆjr pw ky n`cI
qwˆ iSMgwr bxI
pMj ru`qwˆ dI AYNdr
ieauˆ AwDwr bxI
pr CyvIN ieh ru`q
ijhVI mlHwr bxI
jo A`j swfy swhvyˆ
ibrhx vwˆg KVHI
du`K-dwiek hY pUrn ies dI
jnm-GVI
AYNdr hor iksy idauqy sMg
geI vrI
ibrhoˆ-jlMdI AYNdr
kihMdy roeI bVI
kihMdy aus idn ieMdr ny
ieh ru`q GVI
AMbr nYxIˆ
AYNdr dI sB
pIV BrI
qy ieMdr ny kihMdy eynI mdrw pIqI
aus nUM Awpxy Awpy dI
nw hoS rhI [
kihMdy
jd vI AMdr dw idl
jldw hY
AYNdr nUM auh Xwd
jdoˆ vI krdw hY
ausy idn AMbr qoˆ
pwxI vrHdw hY

pUrn

mwˆ jI
kYsI im`TVI kQw suxweI hY
b`dlwˆ ’coˆ
ibrhw dI ^uSbo AweI hY
ijauˆ ieMdr dy hMJUAwˆ
JVI lgweI hY [

lUxw

pr pUrn !
qUM AwpxI AYNdr nUM nhIˆ q`ikAw
jnm jnm qoˆ
qUM aus dy AMqr ivc v`isAw
pr qUM aus nUM
Xwd nw r`iKAw
aus AYNdr nUM
Xwd qyrI jd AwauNdI hY
hr ru`q hI
ibrhx dw rUp vtwauˆdI hY
ieh ru`q vI auhdy hMJUAwˆ qoˆ
SrmwauˆdI hY [

pUrn

mwˆ jI !
iks AYNdr dI
bwq pey pWdy ho
ikaUN pUrn dw
pey auphws aufWdy ho ?

lUxw

pUrn !
s`c mu`c
ieh koeI auphws nhIˆ hY
eys qoˆ v`fw koeI vI
ieiqhws nhIˆ hY
auh AYNdr by-nwm dyS ivc
rihMdI hY
Es dyS q`k
koeI vI sVk nw jwˆdI hY
Es dyS ivc
AMbr pYrwˆ v`ly hY
isr dy au`qy DrqI nzrIˆ
AwauˆdI hY
ausy dyS ivc
auh hI ’k`lI rihMdI hY
Xwd qyrI jwˆ imlx kdy
Aw jwˆdI hY
jd jI krdw roˆdI hY
qy h`s lYˆdI hY
idn Br iek it`ly ’qy bYTI
by-Awvwzw gIq ijhw koeI
gwauˆdI hY
auh bycwrI
dyh-hIx, dUiSq nwrI hY
prnweI hY
iPr vI kMj kuAwrI hY

pUrn

hwˆ mwˆ jI
mYˆ smJ igAw jo vI kihMdy ho
kQw-kQOlI
prI-lok dI pey pWdy ho

lUxw

pUrn !
ieh koeI prI-lok dI
kQw nhIˆ hY
qYnUM aus bycwrI dw kuJ
pqw nhIˆ hY [
kwS !
kdy jy qYnUM auh iml skdI
qYnUM auh
plkwˆ dy auhly f`kdI
qyrI dyh nUM
v`txy ml-ml r`KdI
qyrI ^wiqr
AMigAwrwˆ ’qy n`cdI
dyh-hIx
iksy cMdn dyh ivc v`sdI
qYnUM auh in`q
nwgx bx ky f`sdI
kwS !
kdy jy qYnUM auh iml skdI

hux qYnUM auh
supny ivc q`k lYˆdI hY
qyry ipMfy dw auh iKiVAw
Pu`l vyK ky
AwpxI inr-Awkwr dyhI ’qy
h`s lYˆdI hY
roz qyry duAwry ’qy
lMmw s`jdw kr ky
nYxwˆ dy ivc hMJU Br ky
muV jwˆdI hY
kdy kdy jwˆ
myry Gr vI Aw jwˆdI hY
qyrIAwˆ g`lwˆ krdI krdI
ro pYˆdI hY
auh iek AYsw gIq hY
jo gwieAw nhIˆ jwˆdw
auh iek AYsw bdn hY
jo CuihAw nhIˆ jwˆdw
iek AYsw prCwvwˆ
jo nzrIˆ nw Awauˆdw
iek AYsw Aihsws
ik jo d`isAw nw jwˆdw
kQn-hIx kQw dw
vrkw au`fdw jwˆdw
ijsdw koeI Awid nw Awauˆdw
AMq nw Awauˆdw

pUrn

mwˆ jI !
hux b`s C`fo vI
ieh kQw ClyfI
s`c d`so hY kOx kuVI
duiKAwrx eyfI ?

lUxw

pUrn !
mYnUM Es kuVI dw
nwˆ nhIˆ Awauˆdw
icrwˆ icrwˆ qoˆ jIB myrI ’qy
bldw, buJdw DuKdw rihMdw
koeI vI aus dw nwm nw lYˆdw
Es kuVI dw
Awpxw hwxI
Es kuVI nUM mwˆ hY kihMdw
Es kuVI dy
ipau dw hwxI
Es kuVI nUM
pqnI kihMdw
( lUxw rox l`g jWdI hY, pUrn
aus dw ieSwrw smJ jwˆdw hY )

pUrn

pr mwˆ !
Es kuVI nUM pUrn
mwˆ nw AwKy
qy kIh AwKy ?
Es kuVI dI
bldI Du`p nUM
Cwˆ nw AwKy ?
qy kIh AwKy ?

lUxw

srp duPwVI jIBw vwkx
iek sMg mYnUM
mwˆ mwˆ AwKy
dUjI sMg mihbUbw AwKy

pUrn

Es kuVI nUM
qW pUrn QIN ipAwr nhIN hY
Es kuVI nUM
pUrn dw siqkwr nhIˆ hY
mwˆ kihlwauxoˆ
jy Awpxw Apmwn smJdI
mihbUbw kihlwaux dI vI
h`kdwr nhIˆ hY
hr mihbUbw dy ichry ivc
mwˆ huMdI hY
qy hr mwˆ dy ichry ivc
mihbUbw
ijs nwrI ivc mmqw dw
siqkwr nhIˆ hY
aus nwrI ivc
iksy rUp ivc nwr nhIˆ hY
aus nwrI ivc
nwrI hwly sImq hY
aus nwrI ivc
nwrI dw ivsQwr nhIˆ hY
nw auh mwˆ BYx qy nw hI
mihbUbw hY
ies nUM ipAwr krn dw
koeI AiDkwr nhIˆ hY

lUxw

pUrn !
lUxw mmqw dw
siqkwr hY krdI
pr auh aus mmqw qoˆ frdI
ijs mmqw ivc
nwrI dI nw hovy mrzI
luVHIAwˆ vwkx jo nwrI dI
ku`K ivc cldI
aus mmqw nUM
koeI vI nwrI
ipAwr nw krdI

hr nwrI mmqw dw supnw
iek AYsy ipMfy ’coˆ lYˆdI
ijs ipMfy ’coˆ pihl-vrysy
Awpxy ipMfy nUM q`k lYˆdI
ijs ipMfy dy muVHky ivcoˆ
Pu`lwˆ dI ^uSbo hY AwauˆdI
pUrn !
qyry ipMfy ivcoˆ
lUxw ny mmqw q`kI hY
lUxw dy ipMfy ivc qyry
ipMfy dI ^uSbo vsI hY
qyrI sUrq dI prCweIˆ
AwpxI ku`K ivc mYˆ q`kI hY
auh prCweIˆ
myrI ku`K ’coˆ
keI vwrI hI jnm hY lYˆdI
qy lUxwˆ prsUq hMFwˆdI
qy prCweIˆ
h`f-mws dw bu`q bx jwˆdI
aus prCweIˆ dy mYˆ
kUly AMgwˆ ivcoˆ
qyry qy Awpxy AMgW nUM
l`BdI rihMdI
do ipMifAwˆ dy sMgm au`qy
h`sdI rihMdI
in`ky in`ky AMg vyK ky
mYˆ niSAwauNdI
qy prCweIˆ CwqI cuMGdI
CwqI au`qy hI sOˆ jwˆdI
qUM aus dw
bwbl bx jwˆdw
mYˆ aus dI
AMbVI bx jwˆdI

pUrn

mwˆ !
mYˆ Esy prCwvyˆ dw
kI qYnUM ivsQwr nw l`gdw ?
kI Esy hI prCwvyˆ dw
mYˆ viDAw Awkwr nw l`gdw ?
auhnW kUly nkSW dw hI
kIh qYnUM AwDwr nw l`gdw ?
pUrn ivcoˆ prCwvyˆ dw
kI qYnUM
auh ipAwr nw l`Bdw ?

lUxw

pUrn !
mYnUM pUrn ivcoˆ
b`s ’klw pUrn hY l`Bdw
pUrn ’coˆ
lUxw nw l`BdI
ies leI myrw mn nw r`jdw
pUrn sdw
ApUrn l`gdw
aus prCwvyˆ vrgw nw
prCwvwˆ l`Bdw
pUrn aus prCwvyˆ dw
kuJ ih`sw l`gdw

pUrn

mwˆ !
qYnUM jo pUrn ivcoˆ
kuJ ku ih`sw Awpxw lgdw
Esy pUrn dy ih`sy dI
A`j dI A`j b`s
mwˆ qUM bx jw
bwkI bcy ApUrn ^wiqr
qUM Du`p bx jw
jwˆ Cwˆ bx jw
pUrn dy
ipMfy ’coˆ qYnUM
ijMnw ku Awpxw A`j l`gdY
Enw ku pUrn hI qyry
du`Kwˆ sMg hmdrdI krdY
bwkI irhw ApUrn
pUrn koloˆ frdY
auh Awpy ies Gr dI A`g ivc
DuK DuK sVdY

mwey nI !
sux myrIey mwey
pUrn Awpxy iF`f dIAwˆ pIVwˆ
kIkx Poly ikMj suxwey
Sbdwˆ bwJoˆ bu`lH iqhwey
myrI ies inrlyp kQw ’qy
koeI vI Sbd qwˆ myc nw Awey
kQw khwˆ qwˆ khI nw jwey
hr iek Sbd ipAw Srmwey
ATwrwˆ vrHy
myrI aumrw dy
ieklwpy dI A`g ivc sV gey
mOsm Awey
mOsm mr gey
EQoˆ bicAw, qy kIh q`ikAw
bwp dIAwˆ krqUqW dy s`p
pUrn dy Aihsws nUM
lV gey
bcy-Kucy jzbwq vI
Tr gey
pUrn dy hI jMmx vwly
pUrn nUM glIAwˆ ivc Dr gey
myry leI ijaUNdy hI mr gey

iPr pUrn dy
jMmx vwlI
jd pUrn ny Gr nw vyKI
Awpxy bwbl dy Gr bih ky
pUrn leI hoeI prdysI
nw pUrn auhdI CwvyN bYTw
nw auhny auhdI Du`p hI vyKI
jnm-idhwVy qoˆ A`j qIkx
pUrn ny koeI ^uSI nw vyKI

iek qwˆ pUrn
AwpxI A`g ivc sVdw hY
dUjy AwpxI
mwˆ dy hwvy mrdw hY
qIjy AwpxI
ipau dI kwlI dunIAw dy
mUMh ’qy pYˆdy prCwvyˆ qoˆ
frdw hY
cOQy A`j qoˆ
qyrw vI ivhVw nw myrw
myry leI
qyrw vI ivhVw bldw hY

ieQy sBy ApUrn
pUrn koeI nhIˆ
ieQy sB AlUxy
lUxw koeI nhIˆ
ies cOigrdy ivc hux myrw
dm Gutdw hY
hr koeI Awpxw kUVw
myry ’qy su`tdw hY
myrw hr Armwn hI
kwlw lhU Qu`kdw hY

pUrn
ies cOigrdy nUM hux
C`f jwvygw
b`dlwˆ dy ivc
Gul jwvygw
pOxwˆ dy ivc
iml jwvygw
Pu`lwˆ dy ivc v`s jwvygw
Du`pwˆ dy ivc
Kur jwvygw Cwvwˆ dy ivc Fl jwvygw
AnMq-kwl ivc
rl jwvygw

mwey !
ieQoˆ dw hr Gr hI
TMfI A`g ivc sVdw jwvy
iek dUjy nUM
iek dUjy dw
pr Gr sVdw nzr nw Awvy
hr iek nUM
Awpxy hI Gr dw
lUxw eyQy rwh nw Awvy
hr koeI Awpxy
Gr dw rsqw
hor iksy qoˆ pu`Cxw cwhvy
pr auh pu`Cxoˆ vI Srmwvy
hr koeI
aumr dI srd rwq ivc
iksy cOrwhy ivc mr jwvy
koeI iksy nUM
rox nw Awvy [

lUxw !
qyry myry vwkx
hr koeI eyQy lhU Qu`kdw hY
jo vI ieQy lhU nw Qu`kdw
COrw hY p`Qr dy bu`q dw
auh pwZl hY
bu`D hIx hY
by-Aihswsw, nzr-hIx hY
auh by-idlw hY
drd-hIx hY

lUxw

pUrn !
mYˆ qYnUM qyry Gr dw
rsqw hI
d`sxw sI cwihAw
pr lUxw dw d`isAw rsqw
Swied qYnUM rws nw AwieAw
drd-vMd dw
drd rqw vMfxw sI cwihAw
pr qUM
lUxw nUM TukrwieAw
ipAwr myry dw
mu`l nw pwieAw

pUrn

mwey !
ieQy koeI iksy nUM
ipAwr nw krdw
ipMfw hY ipMfy nUM lVdw
rUhwˆ dw siqkwr nw krdw
iek dUjy dI
A`g ivc sVdw
iek dUjy dy pwly Trdw
iek dUjy dI Du`p leI ijaUˆdw
iek dUjy dI
Cwˆ leI mrdw
idn-dIvIˆ lokwˆ qoˆ frdw
rwq pvy Awpy qoN frdw
kohlU vwlw c`kr cldw
hr koeI Awpxw-Awpw Cldw
Awpxy sMg hI DoKw krdw
hr koeI Awpxw Awpy brdw
Awpxy rUp ’qy Awpy mrdw

eyQoˆ dI hr rIq idKwvw
eyQoˆ dI hrpRIq idKwvw
eyQoˆ dw hr Drm idKwvw
eyQoˆ dw hr krm idKwvw
hr sU kwm dw sulgy lwvw
eyQy qwˆ b`s kwm ^udw hY
kwm ’c m`qI vgdI vwA hY
eyQy hr koeI dOV irhw hY
hr koeI dm qoV irhw hY
eyQy hr koeI KUh ivc if`igAw
iek dUjy nUM hoV irhw hY
hr iek koeI eyQy B`ijAw tu`itAw
iek dUjy nUM joV irhw hY
iek dUjy nUM qoV irhw hY
frdw AMdr dI cu`p koloˆ
swQ iksy dw loV irhw hY
iek dUjy nUM Awpxy Awpxy
pwxI dy ivc roVH irhw hY
hr koeI AwpxI
kQw kihx nUM
Awpxy h`Q mroV irhw hY
Awpxy Awpxy du`K dw eyQy
hr kwsy nUM koVH ipAw hY

hr koeI
Awpxy Awp duAwly
su`cIAwˆ qMdwˆ k`q irhw hY
AwpxI AwpxI mOq dw rsqw
hr koeI Awpy d`s irhw hY
hr koeI nMgw n`c irhw hY
Awpxy au`qy h`s irhw hY
Awpxy koloˆ luk irhw hY
Awpxy koloˆ bc irhw hY
AwpxI kbr leI hr koeI
Awpy im`tI p`t irhw hY
hr koeI mOhrw c`t irhw hY
Gogy dy ivc v`s irhw hY
^ud nUM ijaUˆdw d`s irhw hY
ieQy sB ku`J mr cu`kw hY
AwpxI AwpxI sUlI au`pr
hr koeI sUlI cVH cu`kw hY
hr iek sUrj Tr cu`kw hY
BUq, Biv`Kq, vrqmwn dw
hr iek iCx hI KV cu`kw hY
simAwˆ dw qRY-jIBw PnIAr
^ud Awpy nUM lV cu`kw hY
AwpxI ivhu sMg mr cu`kw hY
jo iksy krnw kr cu`kw hY

hux qwˆ
DrqI QMm cu`kI hY
jo ies jMmxw
jMm cu`kI hY
hux jo bicAw
rMg-hIx hY
hux jo bicAw
AMDkwr hY

lUxw

pUrn !
ieh qyrw AiBmwn hY
DrqI k`lH vI grBvqI sI
DrqI A`j vI
grBvwn hY
A`j vI iksy ikrn nUM cIro
qwˆ s`qy rMg aus ivc bwkI
hr iek dI pr
qyry vwkx
nzr huMidAwˆ nzr gvwcI
Ajy rOSnI hr Qwˆ bwkI
Awpxy AMDkwr dy sdkw
pr nw swQoˆ jwey pCwqI

Asl ’c swfw
Awpxw hI koeI rMg nhIˆ hY
auNj qwˆ pUrn !
koeI ikrn byrMg nhIˆ hY

lUxw nUM
qUM cIr ky qk lY
lUxw coN hr rMg imlygw
hr rMg dw ieiqhws imlygw
hr iek rMg dI bws imlygI
sB rMgwˆ dI lwS imlygI

jy sBnwˆ dw
Awpxw rMg hY
auh rMg sB dw
hI by-rMg hY

auh rMg dyh ivc
kYd ipAw hY
auh rMg sB ny
vyc ilAw hY

auh rMg sB dw
mr cu`kw hY
AMDkwr ivc
rl cu`kw hY

ieh rMgwˆ dI mjbUrI hY
jd vI koeI, do rMgW dw
Awps dy ivc myl imlwvy
dohwˆ dw hI rMg mr jwvy
hor koeI rMg hI bx jwvy
hor imlwvy, hor imlwvy
rMgoˆ rMg bdldw jwvy
s`q rMgwˆ dw Awpw iml ky
keI vwrI s`q-rMgw ieh rMg
s`q rMgwˆ dI lwS khwvy

pr pUrn !
myry bwbl ivhVy
jo hoxI ny rMg imlwey
auh lUxw dy Bu`Ky bwbl
dMmwˆ bdly sI qulvwey
auh lUxw nUM rws nw Awey
mYˆ cwhuMdI hwˆ qIjw rMg vI
do rMgwˆ dy ivc iml jwey
^Ory ies by-rMg ivhVy
hor koeI rMg Kyfx Awey
rMg-hIx lUxwˆ dI dyhI
qyry rMg ivc r`qI jwey
qy ies Gr dw rMg vtwey

pUrn

qUM cwhuMdI hYˆ
jy rMgwˆ ivc
qIjw rMg vI hoˆd gvwey
lUxw
ieh sMjogwˆ dy rMg
kOx imlwey kOx imtwey
ieh m`Qy ivc Duroˆ ilAwey
m`Qy dw rMg kOx vtwey ?

lUxw

pUrn !
lUxw dy rMgwˆ ivc
Awpxw sUhw
rMg imlwvy
nhIˆ qwˆ sMBv hY ik lUxw
ies Gr dw hr rMg jlw dy
sB qy Awpxw rMg cVHw dy
Awpxy rMg dI loQ bxw dy
qyry rMg nUM
izbHw krwdy
rMgwˆ-m`qI eys kQw dw
hr A`Kr
by-rMg bxw dy

pUrn

jo lUxw cwhy krvwey
cMgw hI hY, jy pUrn dw
ieh by-rMgw rMg mr jwey
rMg-hIx ies Gr dy rMg nUM
myry lhU dw rMg cVHwey
rMg-ivhUxI ies dunIAw ivc
pUrn hux
jIaUxw nw cwhy
mYQoˆ myry rMgW dI Du`p
mwˆ A`gy nw
vycI jwey

lUxw

pUrn !
jy qUM Du`p nw vycI
mYˆ AwpxI Cwˆ vyc idAwˆgI
Du`p ibn jI ky vyK cu`kI hwˆ
Cwˆ ibn jI ky
vyK lvwˆgI

pUrn

mwey !
muh`bq iek dUjy dy
rMgwˆ dw
siqkwr hY huMdI
iek dUjy dI
Du`p ’coˆ AwauˆdI
inGI ijhI
mihkwr hY huMdI
kdy muh`bq
do rMgwˆ dI
imlxI dw
AwDwr nw huMdI
rMg ny rMg dI
hoˆd gvwxI
ipAwr nhIˆ
iv`Bcwr hY huMdI
do rMgwˆ dI AiqRpqI hI
do rMgwˆ dw
ipAwr hY huMdI
Awps dI
pihcwx hY huMdI
ipMifAwˆ dw
AiDkwr nw huMdI
eysy kwrn kUV muh`bq
pUrn nUM
svIkwr nw huMdI

lUxw !
ipAwr A`Kwˆ ivc v`sdw
jIB ’qy auh qwˆ
kdy nw Awauˆdw
ipAwr qwˆ
cu`p, inrSbd kQw hY
ipAwr kdy
rOlw nw pwˆdw
ipAwr sdw
AMqr ivc bldw
bwhr aus dw
syk nw Awauˆdw
auh nw qyry
vwˆg bVWdw
ipAwr, ipAwr nw
kdy jqWdw
lUxw qYnUM
kwm sqwˆdw
pUrn !
ipAwr vI
kr skdw sI
jy lUxw ’coˆ
nzrIˆ Awauˆdw
kwmI ho jy
Sor nw pwauˆdw
jy nw AwpxI
hoˆd jqWdw
mYnUM qyry
du`K dw du`K hY
pr koeI h`l
nw nzrIˆ Awauˆdw
cMgw sI
jy qUM nw jMmdI
jwˆ mYN jMmdw
hI mr jwˆdw

(pUrn au`T ky clw jwˆdw hY[ lUxw
’k`lI cbUqry ’c bYTI roˆdI rihMdI hY [)

CyvW AMk

AwpxI mwlivdw qy Arunw dy nW

(lUxw qy rwjw slvwn SwhI bwZ
’c Swm Fly sYr kr rhy hn [
slvwn lUxw dy ipAwr ’c lIn,
auhdy nwl g`lW kr irhw hY [)

slvwn

lUxw !
A`j lihMdy p`qxwˆ ’qy
AwQx dw sUrj
ieMj Fly
kysr dy sUhy KyqW ’qy
koeI iqqlI jIkx
nwc kry [

ijauˆ au&k dI gol DuxKxI ’qy
sY pyˆjy b`dl ipMj rhy
rMgwˆ dI vgdI nYN AMdr
sony dI gwgr
peI qry [

pihlwˆ vI sUrj
roz cVHy
pihlwˆ vI sUrj
roz Fly
pr eyny gUVHy rMg kdy
iksy sUrj ivc sn
nhIˆ rly [

qyrw swQ jdoˆ dw
Aw juiVAY
idn im`Ty jIkx Sihd Bry
hY Pu`lwˆ dy ivc
mihk vDI
ru`K jwpx ho gey
hor hry [

bs idn Br
mDrw-mugD jhI
ieqrwˆ ivc iB`jI pOx cly
qyry vgdy sOˆ&I swhvwˆ ’coˆ
hr mOsm AwpxI
cuMJ Bry [

iksy Agn swz dI
lYA au`qy
iksy Agn-gIq dw bol jly
iek So^ sulgdI
Dun koeI
qyry hoTwˆ au`qy
roz b`ly [

iksy nIm-swˆvly
mrmr ’coˆ
hn iSlpI qyry AMg GVy
qyry AMgwˆ ’coˆ ^uSbo Awvy
cMdn dw jMgL
ipAw sVy [

qyrI ih`k dy bldy
srvr ’qy
jd rUp dw pwxI Awx cVHy
iek A`g dy hMswˆ dw joVw
myry ^wbwˆ dy ivc
roz qry [

qyry swQ dy
eys ikRSmy dI
kuJ vI nw mYnUM smJ pvy
hr rwq CutyrI l`gdI hY
idn Flxoˆ pihlwˆ
Awx Fly [

pr qUM jd nhIˆ sI
kol myry
idn v`Kry sn kuJ hor myry
swˆ Awpy, Awpxy kol myry
idn aujVy sI
by-joV myry [

hr sUrj
jd sI Aw cVHdw
auh sdw nDu`pw hI lgdw
jwˆ mYly mYly cwnx ivc
mYnUM Awpxw Awpw
nw l`Bdw [

mYˆ mwXUsI dy
jMgl ivc
koeI ihrn gvwcw sI l`Bdw
iksy jnm jnm dw iqrhwieAw
qyry rUp dw pwxI
sI l`Bdw [

iek kwlI A`g
ieklwpy dI
dw kwlw BwˆbV sI bldw
aus kwlI A`g ivc mYˆ lUxw
bs idn Br rihMdw
sI sVdw [

myrI Amr Btkxw
vwkx hI
jd Swm dw sUrj Aw FLdw
mYnUM hr nwrI dy ipMfy ’coˆ
^uSboeI dw s`p
Aw lVdw [

l`K juVy jSn
qy BIVwˆ ivc
mYˆ k`l-muk`lw hI l`gdw
iksy mrGt dy ivc Swm Fly
iek dIvy vwkx
sI bldw [

idn Br iek BY dw
BUq ijhw
myrw ip`Cw rihMdw sI krdw
iek cu`p jhI dw prCwvwˆ
myry h`fwˆ dy ivc
Aw vVdw [

mYˆ ArQ-hIx
hr rcnw dw
koeI ArQ by-ArQw swˆ l`Bdw
mYˆ DrqI au`qy nhIˆ, sgoˆ
DrqI dy hyTwˆ
sI cldw [

mYˆ DrqI Q`ilauN
inklx dI
keI vwrI koiSS sI krdw
pr DrqI Q`ilauN inklx dw
koeI rsqw mYnUM
nw l`Bdw
inr-vwau Gutn ivc
sI mrdw [

pr lUxw !
A`j slvwn qyrw
muV DrqI au`pr hY cldw
mwXUs, inrwsw mn myrw iksy kwLK qoˆ
hux nhIˆ frdw
hr sUrj ivc hwˆ
mYˆ bldw [

myrw hr rsqw
qyry ipMfy dy
cOrwhy ivcoˆ ho lMGdw
hux lUxwˆ qyry swQ ibnW
r`b koloˆ ku`J vI
nhIˆ mMgdw
hux hr iek idvs hI myrw hY
hr idn cVHdY
qyry rMg vrgw

( iek golI pRvyS krdI hY )

golI

mhwrwj !
jy jwn Amwnq pwˆ
qwˆ golI iek g`l Arz kry ?

slvwn

jo kihxw hY Av`S kho

golI

mhwrwj jIau !
myrI jIB jly
jy cMdrw mu`Koˆ bol khy
pr pUrn jI C`f mihlwˆ nUM
hn ^Ory ikDr
gey cly
kuJ vI nw swnUM smJ pvy
swnUM jUhwˆ byly CwxidAwˆ
prBwqoˆ sUrj Awx Fly
auhnW dy son-Bvn ’coˆ
ieh ilKy A`Kr
hYn imly
jo myry qoˆ nw
jwx pVHy [

( slvwn golI koloˆ p`qr lY lYˆdw hY[
golI clI jwˆdI hY , lUxwˆ slvwn nUM
p`qR pVHn leI kihMdI hY[ slvwn
p`qR nUM au`cI au`cI pVHdw hY [)

p`qR

mwˆ !
mYˆ jw irhW
C`f ky qyry mihl
C`f ky qyrI mYˆ Cwˆ
C`f ky qyrw grwˆ
mYˆ jw irhW [

jw irhW dUr dumylwˆ qoˆ dUr
dUr ij`Qy s`c dw pRkwS hY
dUr ijQy
Drq nw AwkwS hY
dUr ijQy
idvs hY nw rwq hY
mYˆ dUr EQy jw irhW

dUr ijQy ipMifAwˆ ivc
irSiqAwˆ dI kMD nhIˆ
dUr ijQy rMg ieko
hor koeI vI rMg nhIˆ
dUr ijQy pMD ieko
hor koeI vI pMD nhIˆ
dUr jo cOpwt Ku`lHw
koeI bUhw bMd nhIˆ
dUr jo sImw-rihq hY
ijQy koeI vI kMD nhIˆ
mYˆ dUr EQy jw irhwˆ

mYˆ dUr EQy jw irhwˆ
ijhVw ik bs inrSbd hY
mYˆ dUr EQy jw irhwˆ
ijhVw ik inr-Awkwr hY
mYˆ dUr EQy jw irhwˆ
ijhVw ik rMg-hIx hY
ijhVw ik hY Ax-jnimAw
ijhVw ik inr-AwDwr hY
ijhVw ik AprMpwr hY
ijhVw ik nw cwnxw
ijhVw nw AMDkwr hY
mYˆ dUr EQy jw irhwˆ

mYˆ jw irhwˆ EQy
ik ijQoN dw Drm
bs krm hY
mYˆ jw irhW EQy
ik ijQoN dw mzHb bs ielm hY
mYˆ jw irhW EQy
ik ijQy hunr hY ie^lwk hY
ijQy Akl dy Pu`l ’coˆ
cwnx dI AwauˆdI bws hY

mYˆ jw irhW
b`s jw irhW
Brmwˆ dy bMDn qoV ky
Srmwˆ dy sMgl qoV ky
nHyry dw jMgL PUk ky
n&rq dy swgr fIk ky
rIqwˆ dy pwsy BMn ky
iek nvwˆ cwnx jMm ky
mYˆ jw irhW [
mYˆ jw irhW [

mYˆ jw irhW
sMquSt hwˆ
lUxw mgr A&sos ey
qyrI dyh dy Apmwn leI
pUrn sdw inrdoS ey
qyrI aumr dI pihcwx leI
pUrn sdw inrdoS ey
irSqw qyrw Tukrwx leI
pUrn sdw inrdoS ey
ieh kwm do GVIAwˆ leI
lhUAwˆ ’c auiTAw joS ey
pUrn hY sB ku`J jwxdw
pUrn nUM pr A&sos ey
pUrn dw ies ivc doS nhIˆ
krmwˆ dw Swied
doS ey [

A`Cw mYˆ lUxw jw irhW
ies jnm ivc mYˆ Aw^rI
pRnwm qYnUM kih irhW
mYˆ jw irhW [
mYˆ jw irhW [
mYˆ jw irhW [
mYˆ jw irhW [

( slvwn p`qR pVH ky kuJ smyN leI
cu`p ho jwˆdw hY [ pwglwˆ vwˆg h`sdw qy
Pyr roˆdw hY [ pUrn nUM au`cI-au`cI Awvwzwˆ mwrdw hY [)

slvwn

pUrnw !
E pUrnw !
qUM prq Aw
C`f ky dunIAw nw jw
qYnUM qyrI jxn-hwrI dI ksm
qYnUM qyry ipE dy nwˆ dw vwsqw
qUM prq Aw
qUM prq Aw
C`f ky eyvyˆ nw jw
nwr ivc ikQy v&w ?
ieh sdw hY by-v&w
ieh sdw hY by-hXw
ies kmInI zwq leI
qUM jwn nw AYvyˆ guAw
qUM prq Aw
qUM prq Aw

nwr ic`tw JUT hY
m`kwr hY
nwr kwlI A`g dw
AMgwr hY
kUV hY AMiDAwr hY
iek zihrIly Pu`l dI
mihkwr hY
lUxw vwkx
goq iesdI hY BirStI
zwq dI cimAwr hY
pu`qr qoˆ mMgdI ipAwr hY
nwrI nUM jMmx vwlIey
qyrI ku`K nUM iPtkwr hY

qyry ilKy
sulgdy A`Krwˆ dI shuM
aus idvs qk sulgdw
mYˆ rvHwˆgw
ijs idvs lUxw dI
ic`tI loQ dI
pu`qrw kwlI nw Cwvyˆ
bvHwˆgw
lUxwˆ dy kwly, kmIny
lhU ivc
sulgdy nw h`Q TMFy krwˆgw
mYˆ sulgdw hI rhwˆgw
mYˆ sulgdw hI rhwˆgw

lUxw

hwˆ !
lUxw hY kmInI
ikauˆik auh iek nwr hY
zwq ausdI hY kmInI
ikauˆik auh iek nwr hY
lhU aus dw hY kmInw
ikauˆik auh iek nwr hY
goq aus dI hY kmInI
ikauˆik auh iek nwr hY
ikauˆik auh lwcwr hY
huxy auh gMgw-jlI sI
qy huxy cimAwr hY
huxy auh cMpw-klI sI
qy huxy iek ^wr hY
huxy auh sI rOSnI
qy huxy AMiDAwr hY
mrd dw qwˆ ipAwr b`s
iek fUmxy dI fwr hY
jIB au`qy mwiKauˆ
fMgwˆ ’c BirAw zihr hY
lUxwˆ qwˆ inr-AprwD hY
pr mrn leI iqAwr hY

mhwrwj jI
lUxw nUM pr
kuJ kihx dw
AiDkwr hY
lUxw icRqr-hIx nhIˆ
pUrn hI bs bdkwr hY
lUxw dw Drm pqI hY
krdI pqI nUM ipAwr hY
nwrI nUM sdw inMdxw
hr Xu`g dy ivc rIq sI
hr Xu`g nwrI nUM sdw
pwˆdw irhw iPtkwr hY
nwrI nUM hI duqkwrnw
hr Drm dw AwDwr hY
nwrI dy TIkry BMnxy
hr Xu`g dw AiDkwr hY
nwrI dy mUMh ’qy Qu`kxw
Swied purK dI siBAqw hY
nwrI nUM mYlw AwKxw
Swied auhdw siqkwr hY
jwˆ kihx qoˆ lwcwr hY
nwrI nUM jMmx vwlIey
iD`kwr hY, iD`kwr hY
mYˆ qwˆ frdI swˆ
ik lokIˆ kihxgy
AYvyˆ JUTI mwˆ-mq`eI BONkdI hY
Zrz ^wiqr
koeI kk`eI boldI hY
pr jo vI, s`c hY so s`c hY

AwKdw sI, qYnUM myrw
mwˆ kihx dw h`k nhIˆ
qYnUM qwˆ mihbUb kihxw
h`k hY
AwKdw sI
qUM qwˆ myrI hwx hYˆ
AwKdw sI
qUM Ajy jvwn hYˆ
qUM qwˆ myrI jwn hYˆ
AwKdw sI
qUM qwˆ myrw gulwb hYˆ
qoˆ myrI Srwb hYˆ
qUM hI myry ijsm dw
pRq`K id`sdw ^wb hYˆ

slvwn

ieh ku&r hY, bkvws hY [

lUxw

mhwrwj !
hwly qwˆ ADUrI bwq hY
k`cI-igrI gorI ic`tI bwˆh 'qy
pY geI jo lws hY
pUrn ’c vsdy pSU dI
mhwrwj iek sOZwq hY

kd koeI pu`qr, ieh mwˆ dI
bwˆh PVky AwKdw hY ?
sohxIeyN !
myry ijsm dy ivc
ijsm qyrw jwgdw hY
myirAwˆ ^wbwˆ ’c cMnIeyN
rUp qyrw sulgdw hY
qyirAW hoTW ’c myrI
mD dw ipAwlw Clkdw hY
qyrIAwˆ muSkI iltW ’coˆ
nwg kwlw f`sdw hY
ibn qyry myrI syj suMnI
idl ’c BwˆbV m`cdw hY
Pyr mwˆ jy bwˆh Cufwey
vwˆg jwbr h`sdw hY
syj au`qy s`tdw hY

( lUxwˆ rox l`g jwˆdI hY )
mhwrwj !
mYˆ qwˆ mr ky aus qoˆ
p`q hY AwpxI bcweI
jy quhwfw fr nw pwˆdI
jwˆ nw dyNdI duhweI
qwˆ qy lu`tI jwˆdI lUxw
nwly lUxw dI ^udweI

slvwn

b`s kr lUxw !
ieh bldI
Agn-Sbdwˆ dI kQw
bs hor nw mYnUM suxw
Agn-Sbdwˆ dI kQw
myirAwˆ kMnwˆ ’c hY
Sbdwˆ dw is`kw ipGldw
^Un nwVwˆ dw myrw
Kwˆdw aubwly aubldw
hr Sbd kolw A`g dw
bx ky hY idl ivc sulgdw
bMd krdy ieh kQw
bMd krdy ieh kQw
Agn-Sbdwˆ
dI kQw ivc
s`c dw jy vws hY
qwˆ lUxw dw nhIˆ
myrw lhU bdmwS hY
myrw lhU A`XwS hY
myry lhU dy Pu`l ’coN
AweI kmInI bws hY

lUxw !
myry hI lhU dI
inklI BirStI zwq hY

lUxw !
mYˆ Awpxw lhU qyry
swhmxy bih pIAwˆgw
Awpxy mYˆ z^m Awpxy
lhU dy sMg sIAwˆgw
klMk Awpxy lhU dw
mYˆ Do lvwˆ qwˆ jIAwˆgw
pUrn dy toty cIr ky
mYˆ Pyr pUrn QIAwˆgw
lUxw !
klMky lhU dI
b`s lwS Bwvyˆ l`B jwvy
moey nUM muV ky mwr ky
slvwn ikDry g`f Awey
bwhvwˆ qy l`qwˆ qoV ky
A`Kwˆ dy fyly k`F Awey
ku`iqAwˆ nUM Dwmwˆ vrj ky
igrJwˆ dy toly C`f Awey
iek vwr b`s mirAw ijaUˆdw
l`B jwey
auh l`B jwey !

( slvwn duiKAw hoieAw lUxw nUM
iek`ilAwˆ C`fky clw jwˆdw hY [
eIrw dw^l huMdI hY )

eIrw

lUxw !
ieh s`By JUT hY
ieh kihr hY
ieh pwp hY

lUxw

hwˆ JUT hY
hwˆ kihr hY
hwˆ pwp hY, hwˆ pwp hY
pwp dI mukqI leI
krnw hI pYˆdw pwp hY
pwp dw vDxw hI huMdw
pwp dw b`s nwS hY
A`j qoˆ lUxw leI
koeI puMn hY nw pwp hY
nw idvs hY nw rwq hY
nwr dy Apmwn dw
ieh sulgdw ieiqhws hY
nwr dw Apmwn krnw
sB qoˆ v`fw pwp hY

nwrI jy hovy imhrbW
nwrI dy jyf vr nhIˆ
nwrI jy ikDry ivgV jwey
qwˆ kwl hY, srwp hY
kIh puMn hY, kI pwp hY
hr pwp Swied puMn hY
hr puMn Swied pwp hY
rIqwˆ dw mzHbI nwp hY
rsmwˆ dw pu`Tw jwp hY
hr mzHb AYsw ijsm hY
su`qw jo ^ud sMg Awp hY
qy Swied ieh hI pwp hY

hY pwp ijauˆ nw mwnxw
nw Awp ^ud nUM jwnxw
nw Awp nHyrw mwnxw
nw Awp Awpxw cwnxw
ibn AwigAw, AiDkwr dy
AMdr dy Dur siqkwr dy
iksy hwx dy nw hwx dy
ipMfy ’coN ipMfw Cwnxw
nw bu`Jxw nw jwnxw
lUxw dy su`cy ijsm nUM
slvwn vwkx mwnxw
in`q lUx lw ky gwlxw

eIrw

lUxw !
kIh qYnUM hoS ey ?
qyrw hr Sbd pwgl jihAw
qyrw hr Sbd mD-hoS ey
pUrn sdw inrdoS sI
pUrn sdw inrdoS ey
auh AwlHxy dw bot ey
mwsUm ey
inrdoS ey

lUxw

eIrw !
hwˆ mYnUM hoS ey
auh AwlHxy dw bot ey
mwsUm ey, inrdoS ey
pUrn hY myrw cwnxw
pUrn hI myrI joq ey
pr nwr s`p dy sIs ’qy
AMimRq dw bixAw kuMf hY
koeI pI lvy qwˆ Amr hY
koeI nw pIvy qwˆ mOq ey

kihMdy, ASok ibrC nUM
l`gdy qdoˆ q`k Pu`l nw
jd q`k kuAwrI iesqrI
mwry jVHwˆ ’qy pYr nw
ies dw qy nw Apmwn nw
ies dw qy nw koeI vYr nw
ieh qwˆ sgoˆ aupkwr hY
ieh qwˆ sgoˆ siqkwr hY
ASok r`uK isr hr kuAwrI
dw sgoˆ iek Bwr hY

pUrn myry dI hoˆd vI
by-Pu`l ASok-ibrC sI
eysy dI mYnUM pIV sI
eysy dw mYnUM ihrK sI

A`j soc ky auhdI hoNd dI
jVH ’qy mYˆ mwry pYr ny
pwkIzgI auhdI ’c Goly
doS dy ky zihr ny
ies doS sMg auhdI hoˆd nUM
ku`J Pu`l AYsy pYxgy
jo jnm-jnmWqr leI
DrqI ’qy tihky rihxgy
jd lok ikDry juVngy
jd lok ikDry bihxgy
pUrn dy su`cy Pu`l dI
auh bwq rl ky pwxgy
lUxw nUM gwlHwˆ dyxgy
pUrn nUM g`l QIˆ lwxgy
qy mihk auhdy Pu`l dI
Gr Gr ’c vMfx jwxgy
Swied iksy slvwn sMg
lUxw nw muV prnwxgy
myry jhI koeI DI dy
Armwn nw rul jwxgy
pUrn ijhy iksy pu`q nUM
nw dwZ idl dy Kwxgy

(lUxw au`cI-au`cI h`sdI hY
qy Pyr rox l`g jwˆdI hY [)

s`qvW AMk

ieMdrw ib`lI, prvIn cODrI qy SmSwd byZm dy nW

(rwjw cODl Awpxy mihlW ’c bYTw
AwpxI DI nwl g`lW kr irhw hy [)

cODl

DIAwˆ dy du`K
fwFy vy lokw
ivrlw qwˆ jwxy koeI
DI qy iqqlI
lokIˆ AwKx
vyKI nw jwˆdI soeI
DIAwˆ, Drykwˆ
swvIAwˆ suMhdIAwˆ
imrgwˆ sMg ^uSboeI
DIAwˆ dI Du`p
cwr idhwVy
iPr hoeI nw hoeI
duKIAw DI dw
duKIAw bwblw
A`j kry ArzoeI
suxI vy lokw
dyvwˆ mYˆ hokw
DIAwˆ nw jMmy koeI

ie`Crwˆ

hwˆ jI bwblw
TIk qwˆ AwiKAw
DIAwˆ nw jMmy koeI
DIAwˆ dw jMmxw
inauˆ ky lMGxw
iC`jdI lokw loeI
ic`tVI p`g dy
ic`tVy Pu`l ’coˆ
au`f jwˆdI ^uSboeI
DIAwˆ qwˆ Dn nUM
lyh ny huMdIAwˆ
isauˆk vy lokw koeI
ijs Gr l`gy
k`K nw C`fy
bUhw nw bwr nw foeI

cODl

DIey nI !
DIAwˆ qwˆ Dn ny huMdIAwˆ
DIAwˆ dy jyf nw koeI
ieh Dn viDAw
mwn vDyNdY
kul dI vDy ^uSboeI
pr DIey
qyrw bwblw socy
kYsI ieh hoxI hoeI ?
pu`q, pqI qy
ipau dy huMidAwˆ
A`j nw qyrw koeI
ikMj bwbl
qyrI pIV vMfwey
ikMj kry idljoeI ?
DrqI qwˆ mYnUM
ivhl nw dyNdI
ArS nw dyNdw FoeI
jy qYnUM
qyry Gr nUM moVwˆ
idl ivc pYˆdI KoeI
jy idn
bwbl dy Gr k`tyN
mwn nw rihMdw koeI
ieho qwˆ socwˆ socidAwˆ
myrI soc hY z^mI hoeI

ie`Crwˆ

suxI vy myirAw
DrmIAw bwblw
moVIN nw Es Gry
moVIN nw Es Gry
myry bwblw
du`Kwˆ dw nwg lVy
du`Kwˆ dw nwg lVy
myry bwblw
kwlI qwˆ zihr cVHy
kwlI qwˆ zihr cVHy
myry bwblw
DI prdys mry
DI prdys mry
myry bwblw
k&noˆ bwJ sVy
rulx sVI dy
Pu`l vy bwblw
koeI nw mu`T Bry
pw vy bwblw
^Yr k&n dI
DI peI Arz kry
ivc prdysIˆ
rulxoˆ cMgw
eyQy hI mOq vrHy

cODl

DIey iDAwxIeyN
bIbIey rwxIeyN
bol nw cMdry bol
bol nw cMdry bol
nI DIey
pYˆdI klyjVy fol
pYˆdI klyjVy fol
nI DIey
iF`f ’c auTdy hOl
DIey mYˆ qYNfVy
du`K qwˆ smJwˆ
dwrU nhIˆ pr kol
DIAwˆ dy du`Kwˆ dw
dwrU jy l`By
dyvwˆ mYˆ mMgVy mol

ie`Crwˆ

DIAwˆ dy du`Kwˆ dw
dwrU vy bwblw
koeI nw vYd dvy
DIAwˆ dy du`K
qwˆ mu`kdy bwblw
DIAwˆ jy blx isvy
DIAwˆ dy du`K
qwˆ rog ny kwly
h`fwˆ ’c qwp pvy
jnm-GVI qoˆ
mrn-GVI q`k
sMG ’c ^Un rvHy

cODl

DIey nI
DIAwˆ qW jUn cMdn dI
AweI lukweI ey kihMdI
iv`s pIvy
qy mihk lutwvy
du`Kwˆ dy nwg lVWdI
DIAwˆ nUM iF`f dy
jMmy dI dUrI
eIknw Bor ky KwˆdI
cMnx nUM cwnxI
nwl ijauˆ lokw
AwKdy A`g l`g jwˆdI

ie`Crwˆ

bwbl !
DIAwˆ qwˆ mihk-ivCuMnIAwˆ
DIAwˆ ’coˆ mihk nw AwauˆdI
DIAwˆ nUM AYvyˆ hI
kUV lukweI
cMdn qW AwK bulwauˆdI
DIAwˆ, Drykwˆ
kOVIAwˆ l`kVwˆ
ieh l`kV ivk jwˆdI
ies l`kV nUM
Gux nw l`gdw
nw iehnUM isauˆk hI KwˆdI
DIAwˆ qwˆ huMdIAwˆ
kOV CqIrwˆ
iesy leI dunIAw cwhuMdI
DIAwˆ dI dyh dy
cIr ky bwly
h`fwˆ dy mihl CqwauNdI
DIAwˆ qwˆ simAwˆ dy
nkSwˆ dI bwblw
fwr koeI au`fdI jwˆdI
bIqVy Xu`g nUM
cuMJwˆ QIˆ Br ky
Agly Xu`g lY jwˆdI
ipCly Xu`g dy
mohry muhwˆdry
k`Kwˆ ’c swˆB ilAwauˆdI
Agly nUM nkSwˆ dI
cog cugWdI
^ud Bu`KI mr jwˆdI
nwrI hI bIqy dy
lhUAwˆ dI gwQw
hr Xu`g ivc duhrWdI
bIq cu`ky nUM
muV muV jMmdI
ku`K dI pIV bxwˆdI
BUq, Biv`Kq
vrqmwn ivc
hr pl ijaUNdI rihMdI
qRY-kwlW dI
ieh qRY-vihxI
vrqmwn ivc vihMdI
qy qRY-vihxI dy sMgm ’qy
hr DI roˆdI rihMdI
bwblw iksy nUM
pIV nw d`sdI
bwq nw idly dI pwauˆdI
DIAwˆ qRY-kwl
dy ivhVy dw SISw
hoˆd ijdHI lckWdI
ies SISy dI
kwieAwˆ vy bwblw
in`q vDdI Gt jwˆdI
ies SISy ’coˆ
bIq cu`ky dI
^uSboeI hY AwauˆdI
ies SISy ivc
bIq rhy dI
prCweIˆ muskwauˆdI
bIqx vwly
dI ies AMdr
dyhI hY QrQrWdI
ieh SISy dI
tukVI bwblw
hr Xu`g dI hY bwˆdI
hr Xu`g dy ivc
B`jdI, tu`tdI
hr Xu`g ivc juV jwˆdI

cODl

DIey nI
koeI vI DI nw brdI
DIAwˆ dw brdw jhwˆ
bwl vrysy
pIˆG JutyNdIAwˆ
dwj kqyNdI mwˆ
Agn-vrysy
bwblw socy
ik`Qy qwˆ kwj rcwˆ ?
FlI-vrysy
DIey nI myrIey
DI bx jwˆdI mwˆ
DIAwˆ dI huMdI
DIey nI myrIey
sB qoˆ im`TVI Cwˆ
DIey, iDAwxIeyN
qYNfVy du`K dw
ikMj krwˆ simAwˆ ?
ikhw kuc`jVw
mYˆ vr toilAw
kIqw sU mYˆ AinAwˆ
DIey nI q`uD qoˆ
mYˆ SrimMdVw
ik`Qy qwˆ fu`b mrW ?
qYNfVy du`Kwˆ dw
mwirAw DIey
ik`Qy qwˆ mYˆ tur jwˆ ?

ie`Crwˆ

DrmIAW bwblw
DIAwˆ dy du`K dI
duKdI bwq nw pw
DIAwˆ dy du`K dI
bwq nw CyVIey
DIAwˆ dw du`K burw
DIAwˆ dy du`K
smuMdroˆ fUMGy
SUk rhy dirAw
DIAwˆ dy du`K qwˆ
prbqoˆ Bwry
DIAwˆ dy du`K AQwh
DIAwˆ jy lokw
inklx mYlIAwˆ
dyNdIAwˆ p`q gvw
DIAW jy lokw
hox krUpIAwˆ
kOx KVy prnw ?
DIAwˆ jy lokw
hox sun`KIAwˆ
dyNdw eI lok frw
DIAwˆ jy lokw
hovx ivDvw
lgdI Aw quhmq Aw
DIAwˆ jy lokw
hovx Cu`tVwˆ
roz h`fwˆ dw Kw
DIAwˆ qwˆ lokw
jMmdIAwˆ mwrIey
DIAwˆ dw kws ivswh
DIAwˆ dw jMmxw
kMDwˆ dw kMbxw
p`g nUM lgdI Fw

( iek golI pRvyS krdI hY [)

golI

mhwrwj !
mhwrwj !!
iek au`fdw GoV svwr
huxy qwˆ iq`KVI
pOx dI cwly
AwieAw sI mihl-duAwr
bwq sulgdI
kih ky mYnUM
muiVAw ipCly pYr

cODl

kOx sI auh
qy kIh kihMdw sI
CyqI Arz guzwr

golI

mhwrwj !
aus ny nwˆ nhIˆ d`isAw
geI mYˆ pu`C pu`C hwr
kihMdw sI
kot-isAwly ie`Crwˆ
Aw jwey iek vwr
nhIˆ qwˆ aus dw
pu`qr pUrn
dysI rwjw mwr

ie`Crwˆ

kI kihMdI hYˆ
pUrn qweIˆ
dysI rwjw mwr
iks AOgux leI
ipau pu`qr dw
kr dysI sMGwr ?

golI

rwjvry
ieh mYˆ kIh jwxwˆ
kIh cMdrI nUM swr
auh kihMdw sI
kih ie`Crwˆ nUM
Aw jwey iek vwr
pUrn dw
jy mUMh q`kxw eyN
aus ny AMqm vwr

ie`Crwˆ

mYˆ pUrn dw
mUMh nw q`ikAw
Ajy qwˆ
pihlI vwr
ieh g`l
kih ky golVIey
nw CurI klyjy mwr

golI

rwjSRI jI
auh kihMdw sI
pUrn rwjkumwr
AwpxI lUxw
mwˆ qoˆ cwhuMdY
mihbUbw dw ipAwr
qy jbrn iv`Bcwr
mwˆ dI
dyh ’qy
krnw cwihAw
pUrn ny AiDkwr
ieh kYsw AMDkwr ?
kihMdy
pUrn
jMgl DwieAw
C`f ky rwj-duAwr
pr &Ojwˆ ny
bMdI kIqw
lMmy h`Q pswr
h`Q, pYr
v`Fx dw rwjy
id`qw hukm guzwr

( ie`Crwˆ ZS Kw ky if`g pYˆdI hY,
rwjw cODl qy golI aus v`l n`sdy hn [)

A`TvW AMk

gurSrn, blivMdr qy surjIq dy nW

(iek bhuq Ku`lHy mYdwn ivc BIV juVI hoeI hY,
swrw Sihr huMm-huMmw ky Fu`ikAw hY [ iek pwsy
rwjw slvwn, lUxw qy auhdy drbwrI bYTy hn [
pUrn aus BIV dy ivckwr KVHw hY [ j`lwd aus
dy ip`Cy nMgIAwˆ qlvwrwˆ PVI KVHy hn [ pUrn dy
pYrwˆ ’c byVIAwˆ peIAwˆ hn [ iek AjIb iksm
dw Sor micAw hoieAw hY [ iek pwisauˆ ie`Crwˆ
BIV nUM cIrdI pUrn v`l vDdI hY )

ie`Crwˆ

pUrn !
kIh myrw pUrn
TIk ApUrn hY ?

pUrn

hwˆ mwˆ, qyrw pUrn
TIk ApUrn hY
eyQy jo ApUrn
so hI pUrn hY
eyQy jo vI pUrw
sdw ADUrw hY
eyQy koeI vI s`c nhIˆ
sB kUVw hY
eyQy jo prq`K hY
aus ivc auhlw hY
eyQy ijsdI hoˆd hY
aus dI hoˆd nhIˆ
eyQy ijs dw rMg hY
aus dw rMg nhIˆ
eyQy ijs dy AMg ny
so inr-AMgw hY
eyQy jo ijaUˆdw hY
so hI mirAw
eyQy jo cldw hY
so hI KiVAw hY

ie`Crwˆ

kI myrw pUrn
s`c-mu`c hI qwˆ doSI hY ?
kI myry du`D dI
zwq vI inklI hoCI hY

pUrn

mwey !
qyry du`D dw koeI doS nhIˆ
koeI vI jxnI dy Qx AMdr
Kot nhIˆ
pr hr jxnI mwey
AYsw mMdr hY
ijdHy muhwTIˆ bldI
koeI joq nhIˆ
ies mMdr dI
prkrmw ivc nHyrw hY
cwm ciV`kwˆ kIqw
ijs ivc fyrw hY
ies dunIAw ivc
Zrz-vMd kuJ pMCI rihMdy
idn hovy qwˆ
cog cugx KyqIˆ au`f jwˆdy
Swm Fly qwˆ muV ky Awauˆdy
Awps dy ivc lVdy, iBVdy
Sor mcwˆdy
iv`Twˆ iv`Tdy k`K aufwˆdy
Awpxy Awpxy Gurny m`l ky
rwq lMGWdy
qy ienHwˆ dy bot AlUMeyN
ienHwˆ dI nw-smJI kwrn
AwlHixAwˆ ’coˆ if`g mr jwˆdy
qy aunHwˆ nUM kIVy Kwˆdy
mYˆ vI Es qrHwˆ dw koeI
bot hwˆ mwey
ijhVw nIVoˆ, jUn nKMBI
ivc if`g jwey
qy jo ijaUˆdw hI mr jwey
BOx kIiVAwˆ dw rl ijs nUM
AwpxIAwˆ ru`fwˆ qk lY jwey
ru`fwˆ auqy ipAw ipAw jo
bo C`fy qy gl qRk jwey

ie`Crwˆ

pUrn !
qyrI bwq sulgdI
qyrI mwˆ qoˆ suxI nw jwey
pu`qrw myry du`D dI mmqw
A`j myry qoˆ peI Srmwey
mmqw dI Qwˆ A`j Qxwˆ ’coˆ
l`ijAw dI ivhu
ikr ikr jwey
qyrI mwˆ hI qyrI mwˆ dI
ku`K nUM peI iPtkwrwˆ pwey
pu`qrw AwpxI mwˆ sMg AiVAw
qUM iks jnm dy pwp kmwey
AwpxI mwˆ dy du`D nUM qw ky
kdy iksy nw su`K hMFwey
ic`tI fUm cmwrI ^wiqr
iks leI eyfy pwp kmwey
lUxw qoN v`D l`Kwˆ iPrdy
husn cMdirAw dUx svwey
iek vwrI qUM hwmI Brdw
idMdI qYnUM mYˆ prnwey
mYnUM kuJ vI smJ nw Awey
mwˆ pu`qrwˆ kd inhuM ny lwey ?
in`j jMmyˆ sMqwn Av`lI
ijhVI kul nUM dwZ lgwey

pUrn

mwey nI
sux myrIey mwey
jo jnnI dI jUn hMFwey
so ieauˆ l`ijq ho mr jwey
hr mwˆ dy du`D dw prCwvW
mwˆ dy du`D nUM BMfx Awey
eyQy hr koeI pwp kmwey
vwk&, nw vwk&, hr ichrw
iek dUjy dw ipMfw Kwey
iek dUjy dy nkS hMFwey
hr ipMfy dy rUp dI mDrw
hr koeI eyQy pIxw cwhy
hr ipMfy dw rMg sulgdw
hr ipMfy ’qy hI cVH jwey
eyQy iek nr
nwr-smUh dw jobn mwxy
qy iek nwrI
hr iek nr dI mihk hMFwey
hr ipMfw
Avcyqn-kwm QIˆ Bog rcwey
m`Qy dI rMfI nUM
kdy vI cYn nw Awey
dyh-ivhUxI dyh dI
syjw mwnx jwey
supn-doS rwqwˆ leI
hr koeI syj ivCwey
eyQy s`By
kwm dyv dI jUny Awey
Awpxy Awpxy ic`ly aupr
m`D-m`KIAwˆ dy qMd cVHwey
A`Kwˆ au`pr p`tI bMnH ky
Pu`l-p`qIAwˆ dy qIr sjwey
sB ‘S`Dw’ dI ku`Koˆ jwey

ie`Crwˆ

pUrn !
ies qoˆ pihlwˆ ik ieh
bwq sulgdI sulg hI jwey
qyrI dieAw nUM PUk jlwey
qYnUM AMg-hIxw kr jwey
mYˆ cwhuMdI hwˆ myrw pUrn
eys pwp qoˆ mu`kr jwey
myry du`D dI p`q bcwey
myrI ku`K nUM lwj nw lwey

pUrn

mwey !
ies DrqI dy jwey
sB l`ijAw dI jUny Awey
ieQy hr koeI
AwpxI nzr ’coˆ ieauˆ if`g jwey
ik swnUM Awpxw Awp
nw Awpxy kol ibTwey
swQoˆ swfw Awpxw Awp
nzr bcwey
swQoˆ swfy Byq Cupwey
Awpw Awpxy koloˆ frdw
ikDry swnUM BMf nw Awey
swnUM swQoˆ hI bo Awey
ieQy sB kuJ jMmxoˆ pihlwˆ
hI mr jwey
mr ky hI hr koeI
ies DrqI ’qy Awey
AwpxI Awpy lwS nUM
Awpxy moFIˆ cw ky
hr koeI AwpxI AwpxI
eyQy AauD hMFwey
im`tI nUM b`s im`tI Kwey
im`tI nUM im`tI prnwey
im`tI grBvqI ho jwey
im`tI jMmy qy mr jwey
cOrwsI dw c`kr lwey
im`tI mnu`K nwm Drwey
im`tI swry pwp kmwey
im`tI dI kuJ smJ nw Awey
iks mMqv leI jMmy jwey
ies dI iviQAw khI nw jwey
cMgw hY jy myrI im`tI
eys jnm qoˆ mukqI pwey
qy inr-l`ijq hI mr jwey
mYQoˆ mYnUM lwj nw Awey
‘pUrn’ hr jIvn dw
iek pRqIk hY mwey
ipqw ijdHw slvwn
sdw vwirs sdvwey
pr jIvn nUM smJ nw pwey
qy ie`Crwˆ hr jIvn dI
jnnI kihlwey
jnnI jo jIvn nUM
AwpxI r`q cuMGwey
pIV dI aumrw Bogx Awey
qy lUxw, jIvn dy rwh dI
AYsI Btkx
AYsI AVcn
ijhVI jIvn nUM Kw jwey
Dur qoˆ Awvy ilKI ilKwey
AYsw roVw
AYsw p`Qr
cwihAW, Ax-cwihAW vI ijs sMg
hr koeI AYsw Tyfw Kwey
jIvn AMg-hIx kr jwey
jIvn ’coˆ jIvn mr jwey
iPr jIvn nUM kuJ nw su`Jy
sUrj igx igx aumr vM\wey
Awpy qoN n&rq ho jwey
lokwˆ dw auhnUM swQ nw Bwey
kMfy qoˆ kMfw nw l`gy
Pu`lwˆ ’coˆ ^uSbo nw Awey
muV jIvn ’coˆ jIAw nw jwey
aus nUM Awpxw Awpw Kwey
mwey !
A`g dI bwq sulgdI
mYˆ cwhuMdw hwˆ sulg hI jwey
mYnUM AMg-hIx kr jwey
qwˆ jo koeI slvwn muV
nw DI prnwey
koeI bwbl nw
AwpxI DI dw ipMfw Kwey
qwˆ jo hr koeI
Awpxw Awpxw hwx hMFwey
DI prnweI bwbl ivhVy
nw muV jwey
qwˆ jo muV koeI ie`Crwˆ nw
ijaUNdI mr jwey
koeI DI muV bwbl dI
p`g nUM mYl nw lwey
muV nw koeI lUxw
mMgy AMg prwey
iksy vI lUxw dw muV
jobn nw rul jwey
Dn dy ky, muVH eyQy nw
koeI qn nUM Kwey
muV nw koeI pUrn
AMg-hIx ho jwey
koeI ipqw nw,
muV pu`qr dy AMg ktwey
koeI pUrn muV ipAwr-ivCuMnw
nw mr jwey
koeI pUrn muV jIvn ijaUxoN
mUMh nw cwey
iPr koeI pUrn
pUrn qoˆ nw n&rq Kwey
iPr koeI pUrn
pUrn koloN fr nw jwey
iPr pUrn nUM
pUrn koloˆ bo nw Awey
ies DrqI dw hr bMdw
iek bMdw hovy
ies DrqI dI hr nwrI
nwrI kihlwey
mYˆ cwhuMdwˆ pUrn mr jwey
mr ky AYsw icMnH bx jwey
ijs nUM pVH sux ky hr koeI
Awpxy rwh qoˆ Btk nw jwey

( slvwn qy lUxwˆ, pUrn qy ie`Crwˆ v`l vDdy hn [)

slvwn

ie`Crwˆ !
ieh kI pwp kmwieAw ?
in`j jMmyNdIauN AYsw jwieAw
ijs qyrI ku`K dI
pIV nUM BMifAw
qy mYnUM C`jIˆ cwVH CtwieAw
^Ory ikhVy pwp dy kwrn
ieh mYnUM lyKw dyxw AwieAw ?
iF`f dw jMimAw, jixAw, jwieAw
Awpxy h`QIˆ iks mrvwieAw ?
A`j dy idn dw
sUrj KOry
iks myrI lyKIˆ sI ilKvwieAw ?
A`j dy sUrj ip`Coˆ myrw
hr sUrj hosI kl^wieAw
myrI bc geI l`ijq aumrw
qoN hr idn hosI SrmwieAw
myry bc gey swhvwˆ koloˆ
hux nw jwˆdw isr nUM cwieAw
A`j qoˆ nIvIˆ pw ky lMGU
mYQoˆ myrw Awpxw swieAw
hy myry dwqw !
kYsw sUrj ?
A`j qUM myrI JoLI pwieAw
A`j dI Du`p ivc rMg-ivhUxw
ieh ikhVw ATvwˆ rMg rlwieAw ?
ijhVw rMg nmoSI bx ky
A`j myrI pRiqBw ’qy CwieAw
ijhVw rMg audwsI bx ky
A`j ies DrqI dy Gr jwieAw
ijhVw rMg ^wmoSI bx ky
cONh kUtwˆ nUM rMgx AwieAw
hy dwqw ! ieh kYsw rMg hY
mYnUM kuJ vI smJ nw AwieAw ?
pRB jI, A`j mYˆ
Awpy qoˆ SrimMdw hwˆ
pRB jI, A`j mYˆ
ie`Crwˆ qoˆ SrimMdw hwˆ
pRB jI, A`j mYˆ
lUxw qoˆ SrimMdw hwˆ
pRB jI, A`j mYˆ
lokW qoN SrimMdw hwˆ
pRB jI, mYˆ mr cu`ikAw hwˆ
pr izMdw hwˆ
dwqw jI !
mYˆ eyfw vI kIh pwp kmwieAw ?
A`j dw bldw kwlw sUrj
AauD myrI dy ivhVy AwieAw
ies sUrj qoˆ pihlw sUrj
ikauˆ myrw kwl nw bx ky
DwieAw ?
( pUrn v`l sMkyq kr ky )
hy myrI nIlI nwV dy
gMdy rkq dI ikirAw
hy ie`Crwˆ dy
durgMiDq jhy suAws dy swey
khI kul`CxI GVI eyN qUM
kljug bx jwieAw ?
mYnUM j`g ivc nIvwˆ pwieAw
myrI kul nUM dwZ lgwieAw
hy myrI kUV, klMikq
dUiSq-iCx dI rcnw
kI qUM myrw ^Un hYˆ
jwˆ hYˆ ^Un prwieAw ?
qyry ’coˆ mYnUM myrw sUrj
nzr nw AwieAw
qyry ’coˆ ies Xu`g dI
sMsikRqI nw boly
qyry ’coˆ ies Xu`g dw
Drm nw nzrIˆ AwieAw
kI qUM A`j vI
p`Qr dy Xu`g ivc v`sdw hYˆ
ik qYnUM mwˆ dI dyh ’coˆ
pwp hY nzrIˆ AwieAw
mwˆ nUM mYlw h`Q hY lwieAw
du`D dw qUM irSqw TukrwieAw

pUrn

eyQy hr Xu`g
p`Qr dy Xu`g ivc rihMdw hY
eyQy hr Xu`g
p`Qr-Xu`g dy ivc rhygw
hr Xu`g AwpxI sMsikRqI nUM
AwpxI dwsI sdw khygw
mwnv sdw As`iBA irhw hY
mwnv sdw As`iBA rhygw
dyh dy mMdr nUM hr Xu`g hI
Awpxw Awpxw Drm khygw
moh mwieAw dI
pMc-vtI ivc
sB nUM svrnw imrg Clygw
roz iksy nw iksy n^w dw
hr Xu`g dy ivc n`k ktygw
iek Xu`g ivc sI rwvx mirAw
iek Xu`g dy ivc rwm mrygw
iek Xu`g ivc hY pUrn doSI
iek Xu`g ivc slvwn bxygw
eyQy ieko pwp hY bicAw
eyQy ieko pwp bcygw
mwnv dy eyQy idl dw nHyrw
sdw irhw hY sdw rhygw
kwlw sUrj roz cVHygw

slvwn

kIh qUM ieh kihxw hYˆ cwhuMdw
ik qUM iblku`l inrdoSw hYˆ ?

pUrn

eyQy koeI inrdoS nhIˆ hY
nw eyQy koeI doSvwn hY
cOigrdy dI mjbUrI hY
mjbUrI dw ‘doS’ nwm hY

slvwn

AY kultw dI
ku`K dy jwey
eyfI ikhVI mjbUrI sI
ik qYnUM AwpxI mwˆ dy du`D ’coˆ
koJ dy kIVy nzrIˆ Awey
ikauˆ qyry h`Q
nw kohVy ho gey
ijhVy aus dI dyh nUM lwey ?

pUrn

eys pRSn dw au`qr Swied
koeI vI pu`qr nw dy pwey
eysy dw nwˆ mjbUrI hY
jy g`l inr-SbdI rih jwey
inr-Sbdw s`c, doS khwey

slvwn

qwˆ iPr ieh inr-Sbdw s`c hY
ik qUM mwˆ sMg kUV kmwey ?

pUrn

hwˆ ! ieh iek inr-Sbdw
s`c hY
mwˆ nUM mYly h`Q mYˆ lwey
mwˆ dy du`D sMg pwp kmwey

( slvwn pUrn dy mUMh ’qy iek zor dI
cpyV mwrdw hY qy Zu`sy ’c kVkdw hY [)

slvwn

lY jwau… !
inr Sbd s`c nUM lY jwau
kwly s`c nUM lhU ’c il`bVy
Sbdwˆ dI poSwk puAwau
iehnUM mYQoˆ dUr htwau
iesdw bMd-bMd ktvwau
igrJwˆ nUM iehdw mws KuAwau
ku`iqAwˆ A`gy h`fIAwˆ pwau
AMg-hIxw A`j kr ky iehnUM
AMnHyy KUh ivc su`t ky Awau

lUxw

mhwrwj !
kuJ rihm kmwau
ieh b`cw hY bu`D-hIx hY
ies ’qy eyfw zulm nw Fwau

slvwn

ht jwE !
mYnUM h`Q nw lwE

jnqw

rihm kmwaU !
rihm kmwau ! !

ie`CrW

myrw pu`qr inrdoSw hY
ies ’qy AYvyN doS nw lwau

slvwn

mYˆ kihMdw hwˆ
cu`p ho jwau
eys klMikq pu`q dI mwˆ nUM
myrI nzroˆ dUr htwau
kuJ iehdy isr G`tw su`to
qy ku`J myry isr Kyh pwau

hr mwˆ ie`Crwˆ vwkx bkdI
hr mwˆ pu`q dy
AYb hY F`kdI
Bwvyˆ mwˆ sMg Bog vI kr ley
iPr vI, cirqRvwn hY d`sdI

Awau j`lwdo, nyVy Awau
qlvwr nUM
swxy lwau
AMnHy kwm dy ies kIVy dy
h`Qwˆ ’qy qlvwr clwau
pYrwˆ nUM inr-izMd bxwau

pYr ijhnwˆ ivc durgMDI hY
pYr jo mwˆ dI syjy cVH gey
pYr jo mwˆ dy ipAwr dw irSqw
dunIAw ivc klMikq kr gey
pYr ik ijhVy myrI p`q nUM
kwly ibSIAr bx ky lV gey

h`Q ijhnwˆ ivc n&rq bldI
hQ jo mYnUM &nIAr l`gdy
pMj-jIBy PuMkwry C`fdy
h`Q jo myrI kul nUM f`s gey
iksmq nUM kr nIlw r`K gey
ieh &nIAr A`j mwr mukwau
cInw cInw kr ktvwau
chuM s`pwˆ dIAwˆ isrIAwˆ ivcoˆ
j`g nUM k`F ky zihr ivKwau

ie`CrW

rihm kmwau !
rihm kmwau !
by-jIBy nUM nw mrvwau !
pUrn dI Qwˆ mYˆ hwizr hwˆ
iehdI Qwˆ mYnUM mrvwau
ieh pwpI nhIˆ
mYˆ pwpx hwˆ
pwp dI mwˆ nUM jVHoˆ ktwau
mYˆ jnnI ijs pwp jnimAw
mYnUM pwp dI
szw suxwau [

lUxw

hW, rwjn ku`J rihm kmwau

slvwn

mYnUM kuJ vI smJ nw l`gdI
mYnUM kuJ vI nw smJwau
mYˆ kihMdw, myry kol nw Awau
bdlI jwˆdI Agn-kQw ivc
bldy jwˆdy Sbd nw pwau
bldI jwˆdI eys kQw dw
jldI mYnUM AMq suxwau
hux nw mYnUM hor jlwau
j`lwdo ! qlvwr auTwau
pwp mwr ky puMn kmwau

( j`lwd pUrn dy h`Q pYr v`F idMdy hn [
ie`Crwˆ byhoS ho ky if`g pYˆdI hY [ pUrn dI
qVpdI loQ v`l slvwn ip`T krky Kloqw hY [
swry pMfwl ’c iek kurlwht m`cI hoeI hY[ iek
qyz AnHyrI swry pMfwl nUM cIrdI lMG jwˆdI hY[ lUxw,
pUrn dI qVpdI loQ dy isrhwxy bYTI mUMh qy h`Q r`KI
roeI jwˆdI hY [)

AMiqkw
pihlw AMk

ntI : ieMdr dy AKwVy dI iek gMDrv-nwiekw
ijhVI sUqrDwr dI pRyimkw smJI jWdI hY [ keI
iehnUM sUqrDwr dI pqnI vI kihMdy hn, pr eys
g`l ivc mqByd hY [

sUqrDwr : ieMdr dy AKwVy dw iek gMDrv-nwiek
hY ijhVw hr nwtk SurU hox qoN pihlW AwpxI pRyimkw
ntI sMg mMc ’qy pRvyS krdw hY qy nwtk dw AwrMB krdw hY [

AYrwvqI : rwvI dw purwqn nW [

pWgI : iek irSI dw nW, ijhdy mu`K ’coN rwvI dirAw inkilAw
d`isAw igAw hY, iehdy nW ’qy pWgI-GwtI vI hY, jo cMby Sihr
dI AYn ip`T ’qy KVHI hY [

cMdrBwg : JnW dw iek purwqn nW [

cMibAwlI : cMby dI iek rwxI, ijnHy AwpxI blI dy ky rwvI nUM
cMby dyS ’c ilAWdw, cMibAwlI qoN pihlW kihMdy ny cMby dyS ivc
pwxI nhIN sI imldw [

kuilk : s`pW dy A`TW rwijAW ivcoN iek dw nW, ies dw rMg BUrw
Aqy isrI au`qy A`Dy cMn dw icMnH l`gw huMdw hY [

sUrsw : sUrsw jW sursw, rw^SI nwgW dI mW sI jdoN hnUMmwn smuMdr
aulMG ky rwvx dy mukwbly ’qy igAw qW ies ny auhnUM ingl jwxw
cwihAw sI [

ArnYxI : irgvyd Anuswr ieh vxW qy jMglW dI dyvI hY [

surBI : swgr mMQn smyN inklI iek gaU dw nW, pr iehnUM keI
vwrI, sUrj dw rQvwn vI ikhw jWdw hY sUrj dy rQvwn nUM Arux
jW ivvsvq vI kihMdy hn [

srsvqI : hunr dI dyvI dw nW [

svr-mMfl : iek swz dw nW [

ibCUAw : pYr dIAW auNglIAW dw gihxw [

pwrvqI : iSvjI dI pqnI [

vYqrnI : nrk ivc lhU-pwk dI vgdI iek ndI [

vrmn : cMby dw rwjw [

kuMq : vrmn dI pqnI [

slvwn : pUrn dw bwp qy isAwlkot dw rwjw [

dUjw AMk

cODl : slvwn dw sOhrw, ie`CrW dy bwp dw nW, ieh auDyngr
dw rwjw sI [

pUrn : rwjy slvwn dw pu`qr [

lUxw : rwjy slvwn dI dUjI vhutI, jo zwq dI cimAwr sI [

bwrU : lUxw dy ipau dw nW [

vrmn : cMby dw rwjw [

kuMq : vrmn dI pqnI [

slvwn : pUrn dw bwp qy isAwlkot dw rwjw [

r`qI : husn dI dyvI dw nW [

qIjw AMk

eIrw : lUxw dI shylI dw nW [

mQrI : lUxw dI iek hor shylI [

AY-rwvn : pwqwl dw rwjw [

iB`t-AMgI : SUdr qoN murwd hY [

nwrwiex : bRhmw dw nW hY, ijs ny dunIAw isrjI hY [

bwrU : lUxw dy ipau dw nW [

nr-isMGw Avqwr : pRihlwd dy ipau dw sMGwr krn vwlw
Avqwr [ A`DI Syr dI ’qy A`DI AwdmI dI Skl dw [

cOQw AMk

ie`CrW : pUrn dI mW, slvwn dI pihlI pqnI [

srmw : irgvyd ivc ies nUM ieMdr dI ku`qI iliKAw hY [
ies dy do kqUry sn, ijnHW nUM mW dy nW ’qy srmwXy kihMdy
hn [ Xmrwj dy rKvwly sn [

ieMdr : AwkwS dw dyvqw qy vwXUmMfl dw mwnvIkrn [ ies
nUM ru`qW dw dyvqw vI ikhw jWdw hY [ ieh bVw A`XwS dyvqw hY [

auDyngr : ie`CrW dy ipau cODl dI rwjDwnI dw nW [

dmUMhIN : do mUMhW vwlI s`pxI, ijhVI iksy nUM lV jwvy qW hr Cy
mhIny bwAd lVdI rihMdI hY [

pUrn : rwjy slvwn dw pu`qr [

lUxw : rwjy slvwn dI dUjI vhutI, jo zwq dI cimAwr sI [

idgD : SwsqrW muqwbk A`TW kUtW ’c A`T hwQI hn, ijnHW
nUM idgD kihMdy hn [ ienHW sdkw DrqI QMmI hoeI hY [

pMjvW AMk

lUxw : rwjy slvwn dI dUjI vhutI [

eIrw : lUxw dI shylI dw nW [

pUrn : ie`CrW dw pu`qr [

slvwn : pUrn dw bwp qy isAwlkot dw rwjw [
ieMdr : ru`qW dw dyvqw [

AYNdr : AYNdrI jW eyNdrI, ieMdr dI pqnI dw nW hY [
pihlW ies dw ivAwh ieMdr dI bjwey iksy hor nwl ho
igAw sI [

CyvW AMk

slvwn : pUrn dw bwp qy isAwlkot dw rwjw [
lUxw : rwjy slvwn dI dUjI vhutI [

pUrn : slvwn qy ie`CrW dw pu`qr [

s`qvW AMk

cODl : slvwn dw sOhrw, ie`CrW dy bwp dw nW [

ie`CrW : cODl dI DI, pUrn dI mW, slvwn dI pihlI pqnI [

A`TvW AMk

pUrn : slvwn qy ie`CrW dw pu`qr [

lUxw : rwjy slvwn dI dUjI vhutI [

ie`CrW : cODl dI DI, pUrn dI mW [

slvwn : pUrn dw bwp [

kwmdyv : kwm dw dyvqw [

S`Dw : kwm dyv dI mW [