پنجابی غزلاں خاور راجا
1. نھیرے مینوں گھیرے پائے، دکھاں لائے ڈیرے نے
نھیرے مینوں گھیرے پائے، دکھاں لائے ڈیرے نے ۔
جھولے وانگوں ڈولن دیکھو، بھاگ اولے میرے نے ۔
سترنگیاں برساتاں آئیاں، یاداں دی برسات سنے،
ایپر بھامبڑ مچدے دیکھو، میرے چار-چپھیرے نے ۔
رات ہنھیری کس بنھ دتی، چن وی نظریں آوے نہ،
ہتھ نوں ہتھ نہ دسدا پھر وی، لوکی کہن سویرے نے ۔
مینوں نہ کوئی رستہ دسدا، منزل تیکر جاون دا،
چوک دے وچّ کھلوتی ہوئی آں، رستے چار-چپھیرے نے ۔
اوہدیاں سبھے گلاں-باتاں، ہن میں خوب پچھان گئی،
گرگٹ نے کی رنگ بدلنیں، اوہدے رنگ ودھیرے نے ۔
انج تے ہے اسمان ایہہ سارا، 'خاور' بھریا تاریاں دا،
اپنی قسمت اتے پھر وی، چھائے گھپّ-ہنھیرے نے ۔
2. خورے کس گلی 'چوں میں ہاں لنگھدی پئی
خورے کس گلی 'چوں میں ہاں لنگھدی پئی ؟
ڈردی-ڈردی سہمی-سہمی کمبدی پئی ۔
ہر بوہے 'تے رکدی، رک کے ٹر پیندی،
خورے کیہنوں لبھدی ؟ میں کی منگدی پئی ؟
رنگاں نوں میں لبھدی رستہ بھلّ گئی آں،
اج وی چناں کیوں چنی نوں رنگدی پئی ؟
کدھرے جھلی تاں نہیں ہو گئی، ربّ جانے،
آپے ہسدی، روندی، آپے سنگدی پئی ۔
نت ٹٹی ایہہ لاں، نت چنی اڈ پڈّ گئی،
آساں دے جوڑے نت لاں 'تے ٹنگدی پئی ۔
روپ دیاں گلیاں دے وچّ گواچ گئی،
'خاور' بے-رنگاں توں توں رنگ منگدی پئی ؟
3. گلّ کدے نہ آکھ سکی میں، بلھاں اتے آئی ہوئی
گلّ کدے نہ آکھ سکی میں، بلھاں اتے آئی ہوئی ۔
چن-سورج توں لکدی پھردی، 'واواں توں گھبرائی ہوئی ۔
کوئی بوہا کھلھیا ناہیں مینوں دیکھ کے لوکیں لکدے،
کدھر جاواں ؟ سوچ رہی آں، بند-گلی وچّ آئی ہوئی ۔
'وا دی پینگھ 'تے پتے وانگوں، ایدھر-اودھر جھوٹے کھاواں،
نہ کوئی میرا بابل ایتھے، نہ کوئی میری مائی ہوئی ۔
دریا وی صحرا بن جاندے، میرے کولوں لنگھدے لنگھدے،
نھیرے دے وچّ لک جاندی اے، رتّ رنگیلی چھائی ہوئی ۔
دکھ ودھ کے گھٹّ ہو جاندے نے، رات ہنھیری لنگھدی ناہیں،
روز ای ڈگے بجلی گھر 'تے، مڑیؤں دل نوں لائی ہوئی ۔
کالی گھٹ چھاوے نہ چھاوے، دن ہووے یا شاماں ہوون،
چن چمکے یا سورج، 'خاور'، تیرے کد رشنائی ہوئی ؟
4. بوہے ولّ نوں دیکھدیاں کی اکھیاں نے
بوہے ولّ نوں دیکھدیاں کی اکھیاں نے ؟
شاید تیریاں ہن وی تانگھاں رکھیاں نے ۔
اڈّ گئے پنچھی موسم دے تے موسم نال،
دیوے دھری بنیرے، بیٹھیاں سکھیاں نے ۔
آؤن پسینے، لہہ جائے خورے تاپ ترا،
کم آؤنا اوڑک یاداں دیاں پکھیاں نے ۔
بن بدل مینہہ وسدا چار-چپھیرے ہے،
ساون-بھادوں وانگوں ورھیاں اکھیاں نے ۔
محلاں دے اندر اوہ کتے گواچ گئیاں،
لوکاں بھاویں رانیاں کنت-سنکھیاں نے ۔
اوہدے لئی کی لطفَ وسالاں وچّ 'خاور'،
ہجر دیاں سوغاتاں جس نے چکھیاں نے ۔
5. اکھیاں نال نظارے ہندے، کھڑدے پھلّ بہاراں نال
اکھیاں نال نظارے ہندے، کھڑدے پھلّ بہاراں نال ۔
گیت محبت والے گائے جاندے دل دیاں تاراں نال ۔
جنہاں جیوندیاں شکل نہ دیکھی، حالَ پرط کے پچھیا نہ،
دیکھو اوہ اج روندے پھردے، کر-کر بات مزارعاں نال ۔
ہووے خیر زفا تیری دی، میں مجرم اس گلّ دی ہاں،
کیوں میں عمر گزاری تیرے جھوٹھے قول-قراراں نال ؟
'مسجد' وچّ شرابی دا، کی کم ملاں دا میخانے ؟
اک مزدور دا ناطہ کی اے شاہاں دے درباراں نال ؟
دشمن دا اج پتہ کرن نوں اسیں کچھارے نکلے ساں،
دیکھو قسمت، ٹکر ہو گئی، پھر اپنے ہی یاراں نال ۔
ادم سی دریاواں ورگا، ہمت وانگ چٹاناں دے،
ویریاں توں تے مردے نہیں ساں سجناں ماریا پیاراں نال ۔
6. سیتے ہوٹھ میں عمراں والے کھولھاں جاں نہ کھولھاں
سیتے ہوٹھ میں عمراں والے کھولھاں جاں نہ کھولھاں ؟
اج تیکر نئیں بولی ہن وی بولاں جاں نہ بولاں ؟
ڈردی، کمبدی، جھکدی میں تاں ساری عمر گزاری،
ہن وی سوچ رہی ہاں دکھڑے پھولاں جاں نہ پھولاں ؟
جھوٹھ، فریب، مکر دے پردے اج سارے میں پاڑاں،
سبھ مکاری پیراں ہیٹھاں رولاں جاں نہ رولاں ؟
چپ دی سولی اتے میں تاں کئی صدیاں دی ٹنگی،
چپ دے جندرے توڑاں مونہوں بولاں جاں نہ بولاں ؟
جندڑی دے اس مصر بزارے اک روٹی دے سھاویں،
دل دا یوسف ریت دی تکڑی تولاں جاں نہ تولاں ؟
اپنے پچھوں آون والیاں تائیں کنج بچاواں،
ویریاں واسطے 'خاور' موہرا گھولاں جاں نہ گھولاں ؟
7. اوہدی جت نوں ہار بناکے سوچ رہی ہاں
اوہدی جت نوں ہار بناکے سوچ رہی ہاں ۔
اوہدی اکھ دا وار بچاکے سوچ رہی ہاں ۔
گھر آئے دی پت لاہنی وی ٹھیک نہ ہندی،
ایہہ گلّ اوہنوں گھرے بلاکے سوچ رہی ہاں ۔
ویلا میرا بندا اے جاں ہور کسے دا،
ویلے نال میں متھا لاکے سوچ رہی ہاں ۔
دل دی گجھی آکھاں جاں نہ آکھاں اوہنوں،
اوہنوں اپنے کول بٹھاکے سوچ رہی ہاں ۔
خبرے کدھرے جیون وچ کم ہی آ جاوے،
موڈھے اتے دار اٹھاکے سوچ رہی ہاں ۔
8. پینڈیاں دا حالَ دسدی اسدے مکھ دی گرد سی
پینڈیاں دا حالَ دسدی اسدے مکھ دی گرد سی ۔
اس لئی تے سبھ توں بہتا رنگ اسدا زرد سی ۔
ڈھو کے آیا ٹوکری جد شام نوں گھر ڈولدا،
صرف خالی، پاٹیا، کھیسا میرا ہمدرد سی ۔
کل خبرے سیت دی سی ڈین پھیرا پا گئی،
جسنوں چھوہکے ویکھیا اوہ برف وانگوں سرد سی ۔
لوک جاگیراں سمجھکے اس 'تے ڈاکے ماردے،
دل دی کلی وچ میں جہڑا سانبھ رکھیا درد سی ۔
کوٹھیاں نوں چھڈکے اوہ سوندا رہا پھٹپاتھ 'تے،
آکھدے نے اوسنوں سبھ کس طرحاں دا مرد سی ۔
چھڈکے سکھاں دی چھاں جو دکھ دی چھاویں بہہ گیا،
سوچدی آں خبرے اوہ آدم ہی پہلا مرد سی ۔
ویلے دی شطرنج نوں 'خاور' میں کیکوں جتدی،
میری ہر اک خوشی دی، قسمت دے ہتھ وچ نرد سی ۔
| |